In de eerste editie van Kantelpunten staat het werk van Luke Kemp centraal, onderzoeker aan het Cambridge Centre for the Study of Existential Risk. In zijn boek Goliath’s Curse laat hij zien dat beschavingen vaak instorten door groeiende ongelijkheid en de strijd van elites om macht en status. Toch is zijn boodschap niet louter somber: samenlevingen kunnen sterker uit crises komen door ongelijkheid te verminderen en democratische participatie te vergroten, bijvoorbeeld via burgerberaden en digitale vormen van directe democratie.

De nieuwsbrief verbindt deze inzichten met actuele gebeurtenissen en filosofische reflecties. Zo wordt de moord op de Amerikaanse politieke activist Charlie Kirk aangehaald als teken dat de democratie in de VS onder grote druk staat. Roxane van Iperen waarschuwt dat het normaliseren van geweld “de laatste fase is van het failliet verklaren van de democratie.” Francis Gavin schrijft in Noema dat we onze tijd moeten proberen te begrijpen door vooruit te kijken “door een mistige voorruit” in plaats van via de achteruitkijkspiegel. Roman Krznaric laat in zijn boek Geschiedenis voor morgen zien dat we veel kunnen leren van het verleden. Hij haalt voorbeelden aan zoals de duurzame economie van het zeventiende-eeuwse Japan, de tolerantie in het islamitische Andalusië, de eeuwenoude watertribunalen van Valencia en de coöperatieve economie van Emilia-Romagna. Deze verhalen maken duidelijk dat kantelpunten niet alleen momenten van crisis zijn, maar ook kansen om nieuwe vormen van economie, democratie en samenleven te bedenken. Bas Heijne grijpt terug op de grafrede van Perikles om te laten zien dat democratie geen abstract systeem is, maar een levende gemeenschap waarvoor gevochten moet worden. Beatrice de Graaf pleit voor het vernieuwen en democratiseren van politieke partijen om polarisatie te temperen en instituties toekomstbestendig te maken. Kantelpunten biedt zo een interessante combinatie van analyse, opinie en inspiratie.

Een waardevolle suggestie voor een volgende editie is het boek De storm die wij vooruitgang noemen van Arianne Baggerman. Zij laat zien hoe Nederlanders sinds 1750 de versnelling van tijd en verandering hebben ervaren en hoe dagboeken en autobiografieën fungeerden als houvast in een wereld die steeds sneller veranderde. Haar werk maakt duidelijk dat kantelpunten niet alleen politieke of economische gebeurtenissen zijn, maar ook innerlijke processen waarbij mensen betekenis zoeken en hun identiteit herdefiniëren – precies het soort perspectief dat deze nieuwsbrief wil aanwakkeren.

Alrun en Wouter, dank voor deze eerste editie. Kantelpunten helpt om niet alleen naar het nieuws, maar ook naar het nieuwe te kijken en dat maakt het wat mij betreft nu al een aanrader!