Misschien aardig om ter illustratie een concreet voorbeeld te pakken dat ik gisteren ook noemde in het interview, de transformatie van zorg naar gezondheid:

Volgens velen behoort het Nederlandse zorgstelsel tot de beste in de wereld. Toch staat deze steeds meer onder druk. Nederlandse zorginstellingen worden geconfronteerd met uitdagingen als de oplopende zorgkosten, de vergrijzing van de bevolking en het oplopend tekort aan zorgmedewerkers. De noodzaak om de zorg beter en anders te organiseren is groot. De vraag is alleen, hoe dan?

In feite zijn er twee belangrijke oplossingsrichtingen waar aan wordt gewerkt. De één is de transitie naar de juiste zorg op de juiste plek of passende zorg. De andere is de transformatie naar gezondheid zoals ondersteund door bewegingen als Alles is Gezondheid, Institute for Positive Health (IPH) en HealthKIC.

Toevallig sprak ik vandaag Maarten den Braber van HealthKIC, die ik al jaren volg omdat hij voor mij één van de pioniers is als het gaat over de transformatie van zorg naar gezondheid. Vanuit zijn achtergrond in technische bedrijfskunde en IT werkte Maarten tot 2018 aan de digitalisering van zorg en ligt zijn focus steeds meer op de digitale transformatie van zorg. Maarten is bij HealthKIC verantwoordelijk voor data & monitoring waarbij hij er voor zorgt dat data uit verschillende bronnen bij elkaar worden gebracht en de data worden vertaald naar inzichten om weloverwogen beslissingen te kunnen nemen.

De visie van HealthKIC is dat door te focussen op méér gezondheid we ervoor kunnen zorgen dat er in de toekomst mínder zorg nodig is en dat deze dus betaalbaar en toegankelijk blijft. Er is een verschuiving in denken en handelen nodig. Doordat het huidige systeem het repareren van ziekte beloont, missen we nu structurele organisatiekracht om mensen gezonder te maken én te houden. We moeten daarom juist nú anders gaan organiseren, financieren en meten. Om dat te realiseren heeft HealthKIC het kavelmodel ontwikkeld. In dit model organiseren ze samen met stakeholders de randvoorwaarden om de gezondheid van de inwoners te verbeteren in een afgebakend geografisch gebied.

Voordat een gebied als kavel kan starten, wordt er onder andere bekeken of er al bestaande samenwerking is in het gebied, of de systeemspelers willen of moeten veranderen en of er voldoende verbeter- en besparingspotentieel aanwezig is. Binnen díe kavels met voldoende potentieel gaan ze vervolgens een aantal dingen anders doen. Hierbij werken ze volgens de pijlers van Population Health Management:

• Ze gaan het anders organiseren; domeinoverstijgend samenwerken, gericht op positieve gezondheid, met en voor de inwoners. Samen met de huidige systeemspelers gaan ze op weg naar het nieuwe normaal. Een tijdelijk team van experts ondersteunt de inwoners, professionals en bestuurders met extra kennis, kunde en organisatiekracht. Met elkaar bepalen ze wat de behoefte is en waar de échte potentie in het gebied ligt. Zo creëren ze draagvlak en betrokkenheid.
• Ze gaan het anders financieren door middel van een investeringsfonds. De bestaande regioplannen, die gericht zijn op meer gezondheid, krijgen ze in het huidige systeem niet of slechts tijdelijk betaald. De eenmalige investering uit het fonds biedt de partijen binnen de kavel de financiële ruimte om ideeën uit te voeren om zo méér gezondheid te realiseren en daarmee de stijgende zorgkosten te remmen. Met behulp van shared savings afspraken worden de verminderde meerkosten vervolgens verdeeld tussen de betrokken partijen.
• Om anders te kunnen organiseren en financieren moeten ze ook anders monitoren. Ze brengen in beeld wat wel en niet werkt op gebied van gezondheidsinterventies. Ze meten niet alleen ziekte, maar ook de beleefde gezondheid over de hele levensloop. Anders monitoren is ook inzicht geven in ziekte en gezondheid van de kavel en verantwoorden wat met het bestede geld is gebeurd.

Inmiddels brengt HealthKIC in twee regio’s het kavelmodel in de praktijk: in de Achterhoek (8RHK Gezond) en Ede (Vallei Vitaal & Gezond).

Voor wie meer wil weten over het kavelmodel en dan met name over hoe de data wordt ingezet voor inzicht in gezondheid verwijs ik naar een recente whitepaper van HealthKIC en een webinar die Maarten den Braber afgelopen jaar heeft gegeven voor Population Health Data NL.

Het zal duidelijk zijn dat het in dit voorbeeld niet primair gaat over digitale technologie. Het gaat ook niet over het optimaliseren van het bestaande zorgsysteem. Het is een gezamenlijk leerproces van verschillende systeemspelers waarbij er een duidelijke richting is met kaders, maar waarbij het eindresultaat alles behalve al definitief is. Digitale technologie speelt daarbij een belangrijke rol, maar het gaat vooral om de mensen, de samenwerking en de manier waarop men met elkaar samenwerkt. Dit vraagt van alle betrokkenen dat ze oude patronen loslaten en nieuwe omarmen. Het vraagt van alle betrokkenen een mentale transformatie in een digitale netwerksamenleving!

Foto door Gerjanne ter Beest