In het kader van Special State of Science, een serie minicolleges van hoogleraren bestuurskunde, verkent Martijn van der Steen, hoogleraar bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en adjunct-directeur van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB), hoe overheden met radicale onzekerheid om kunnen gaan.
Al terugkijkend kunnen we de evolutie van de Covid-19-crisis mooi verklaren, maar tot voor kort waren de crisis en haar gevolgen letterlijk onvoorstelbaar. De crisis belichaamt totale of radicale onzekerheid – de crisis is een ‘unknown unknown’. Het onvoorstelbare komt niet door lack of information, het komt door lack of imagination aldus van der Steen.
Hoe kunnen overheden inspelen op voorspelbare verrassingen? Welke routes kunnen ze bewandelen, welke routekaarten kunnen ze presenteren? Van der Steen loopt enkele bekende routes langs (robuustheid, agility, veerkracht) maar benadrukt vooral het belang van ‘anti-fragiliteit’. In plaats van het gevaar indammen, ontspringen of verdragen, kunnen we het ook opzoeken. Niet handle with care, maar please mishandle me. Dat vraagt om lerend, tastend, struikelend bestuur, met korte feedback loops en bijpassende sturing en verantwoording.
Het is duidelijk dat van der Steen zich heeft laten inspireren door het werk van Nassim Taleb die 5 organisatievormen benoemd om met onzekerheid om te gaan: fragiliteit (specialiseren en anticiperen), robuustheid (absorberen en stutten), agiliteit (wegspringen & net op tijd), veerkracht (weerbaarheid door wendbaarheid) en anti-fragiliteit (breek mij).
Zie ook:
