Slim Strandnet: het elektriciteitsnet van de toekomst?

door Marco Derksen op 21 augustus 2025

De energietransitie zorgt voor een sterke groei van lokaal opgewekte duurzame energie, zoals zonnepanelen en elektrische mobiliteit. Tegelijkertijd raakt het elektriciteitsnet in veel gebieden aan zijn maximale capaciteit. Ook in Scheveningen leidde dit tot netcongestie: nieuwe aansluitingen konden niet of slechts beperkt worden gerealiseerd. Om die knelpunten te omzeilen en duurzame energie toch lokaal te benutten, startte de gemeente Den Haag in 2024 samen met Stedin en lokale ondernemers het project Slim Strandnet. Het maakt deel uit van het Living Lab Scheveningen, waar innovaties op het gebied van digitalisering en duurzaamheid worden getest.

Zonnepanelen en batterij van het Slim Strandnet (Foto: Jurriaan Brobbel)

Slim Strandnet is een lokaal privaat energienet, ook wel microgrid genoemd, dat circa één megawatt aan vermogen bundelt. Het verbindt zonnepanelen op kiosken en strandpaviljoens, gemeentelijke voorzieningen zoals de havenbediencentrale en het Beach Stadium, en een batterijopslag. Dankzij deze infrastructuur kunnen deelnemers elektriciteit onderling uitwisselen zonder voortdurend afhankelijk te zijn van het regionale net.

De werking berust op een combinatie van fysieke infrastructuur en digitale besturing. Zonnepanelen leveren duurzame stroom, terwijl een batterij van 360 kilowattuur overschotten opslaat en bij tekorten teruglevert. Slimme meters en sensoren verzamelen real-time gegevens over productie en gebruik. Die data omvatten onder meer opwek en verbruik per gebruiker, Epex-marktprijzen, belasting van de transformator, laadstatus van de batterij en inzet van flexibele assets. Al deze informatie komt samen in een open-source Energy Management Systeem (EMS) van OpenRemote.

Het EMS gebruikt optimalisatie-algoritmen en machine learning om de balans te bewaken. Op basis van historische gegevens en weersverwachtingen voorspelt het de verwachte vraag en opwek. Vervolgens bepaalt het of energie direct naar verbruikers gaat, wordt opgeslagen in de batterij of gedeeld met andere deelnemers. Daarnaast kan het EMS apparaten automatisch schakelen, zoals vriezers en warmtepompen, zodat pieken in de vraag worden afgevlakt en het gebruik van duurzame energie wordt gemaximaliseerd.

Interessant is ook om te kijken naar de governance van Slim Strandnet. Deelnemers, waaronder de gemeente en strandpaviljoens, zijn verenigd in een coöperatie. Binnen die coöperatie worden beslissingen genomen over prioriteiten, tarieven en verdeling van opbrengsten. Cruciaal is dat de coöperatie ook de parameters vaststelt waarbinnen de algoritmen functioneren: de regels die bepalen wie voorrang krijgt, wanneer de batterij wordt ingezet en hoe kosten worden verdeeld. Zo ontstaat een hybride model waarin data en AI de dagelijkse optimalisatie ondersteunen, maar de uiteindelijke keuzes verankerd zijn in een democratisch forum van betrokken partijen. Eventuele baten worden ingezet voor lagere energietarieven of maatschappelijke doelen, bijvoorbeeld een donatie aan de voedselbank.

Conclusies en reflecties
Slim Strandnet laat zien dat lokale energienetten kunnen bijdragen aan het verlichten van netcongestie en het optimaal benutten van duurzaam opgewekte energie. Het project combineert fysieke infrastructuur met digitale technologie, waardoor vraag en aanbod lokaal beter in balans worden gebracht. Tegelijkertijd is het ook een sociaal experiment, waarin nieuwe vormen van samenwerking tussen gemeente en ondernemers worden beproefd.

Een belangrijke les is dat technologie niet op zichzelf staat, maar ingebed moet worden in duidelijke afspraken en governance. Het EMS optimaliseert met behulp van data en algoritmen, maar de coöperatie bepaalt de spelregels en prioriteiten. Zo wordt zichtbaar hoe AI in de praktijk functioneert als verlengstuk van menselijke besluitvorming: ondersteunend, maar niet autonoom. Daarmee is Slim Strandnet ook een goed voorbeeld van hoe AI kan bijdragen aan een regeneratieve koers, zoals ik in mijn essay over AI in de energietransitie beoog te laten zien. In dit project optimaliseert AI niet alleen, maar maakt het ook deel uit van een waardegedreven transitie.

Voor de toekomst zie ik drie uitdagingen. De eerste is de opschaling naar andere stedelijke contexten, waar de diversiteit aan deelnemers groter en de belangen complexer zijn. De tweede betreft transparantie: deelnemers moeten begrijpen hoe algoritmen beslissingen nemen en binnen welke kaders dit gebeurt. De derde uitdaging is de juridische borging, vooral in relatie tot de nieuwe Energiewet van 2026, die energiegemeenschappen formeel mogelijk maakt. Slim Strandnet biedt daarmee niet alleen een praktisch antwoord op een urgent probleem, maar ook een voorbeeld van hoe lokaal energiebeheer en collectieve besluitvorming de energietransitie kunnen ondersteunen.

Bronnen

7 reacties

Dag Marco,

Wat goed dat je nu dit ‘slimme strandnet’ als lokaal initiatief, maar ook als ‘sociaal experiment’ beschrijft, mede in het kader van je essay over de toepassing van AI in de energietransitie (voor de nationale RES organisatie)!

In hoeverre wordt deze aanpak ook het bovenlokale elektriciteitsnet van de toekomst? Om op landelijke en Europese schaal AI voor zaken als (semi-)realtime netcongestie mitigatie en de optimale keuze voor opwek en opslag (en bijvoorbeeld ook minder megalomane netverzwaring) in te zetten, zouden dit soort lokale en regionale energiehubs het beste niet alleen zelf van zoveel mogelijk openbare databronnen gebruik moeten kunnen maken, maar ook zelf hun (voorspelde) data openbaar moeten gaan delen. Ook zouden idealiter agentic-AI modellen elkaar moeten kunnen beïnvloeden tussen de diverse schaalniveau’s voor opwek, opslag en gebruik (demand management). In de nieuwe Energiewet 2026 die je noemt, wordt er alleen iets voor data-uitwisseling met een ‘centrale gegevensuitwisselingsentiteit voor de netbeheerders’ geregeld, zit het er naar uit. Is dat wel voldoende en hoe steek een slimmer en fijnmaziger uitwisseling van data in elkaar, ook qua governance, privacy, bedrijfsbelangen, digitale soevereiniteit, etc.? En wat komt er in jouw essay over ‘data delen als brandstof voor AI’?

Ter info: Volgende week vindt er de ‘Informatiebijeenkomst Data delen voor de energietransitie: socio-technische uitdagingen’ plaats bij de NWO in het kader van het Kennis en Innovatieconvenant (KIC) van deze organisatie en de Kennis en Innovatieagenda (KIA) Digitalisering van Topsector ICT: https://www.nwo.nl/bijeenkomsten/informatiebijeenkomst-data-delen-voor-de-energietransitie

Zie ik je daar ook?

Beantwoord

Dank voor je reactie en voor de verwijzing naar de bijeenkomst Fred. Moet eerlijk zeggen dat ik helemaal niet wist van het bestaan van die bijeenkomst. Zal eens kijken of ik online kan aansluiten, maar weet niet of ik het nog kan meenemen in mijn essay. Ben het nu aan het afronden.

Beantwoord

Beantwoord

Thx, zal eens gaan luisteren!

Ben vooral op zoek naar Nederlandse voorbeelden die op de een of andere manier bijdragen aan de regeneratieve koers (zoals Slim Strandnet).

Beantwoord

Mooi: “Een energiehub is niets anders dan een samenwerkingsverband waarin bedrijven afspraken maken om hun beschikbare netcapaciteit gezamenlijk te verdelen en beter af te stemmen.”

Ben nu dus vooral benieuwd hoe ze hier omgaan met data, algoritmen en AI en dan met name hoe ze komen tot de regels waarop wordt geoptimaliseerd!

Beantwoord

“Niet de techniek, maar het proces kost in een energiehub de meeste tijd en het meeste geld: alle bedrijven aan tafel krijgen, afspraken maken, contracten opstellen en risico’s verdelen.”

Kijk, Enzo moet zich toch eens verdiepen in de mogelijkheden van data en AI 😉

Beantwoord

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Laatste blogs

Bekijk alle blogs (1175)
Contact