De snelle technologische veranderingen plaatsen lokaal bestuur voor grote uitdagingen. Hoe kan technologie effectief worden ingezet? Welke risico’s spelen daarin een rol? Welke competenties vraagt dit van de organisatie? In het artikel Principes voor goed lokaal bestuur in de digitale samenleving (pdf) bespraken Albert Meijer, Mirko Tobias Schäfer en Martiene Branderhorst in 2019 de principes voor goed lokaal bestuur in de digitale samenleving.
Het artikel werd recentelijk door Frans Jorna op LinkedIn gedeeld in verband met een rondetafelgesprek in de raad van Apeldoorn over data en ethiek. Interessant genoeg om er toch nog eens in te duiken:
De auteurs bouwden destijds voort op de vijf principes van Hendriks (2014):
- Participatie: burgers betrekken bij het bestuur
- Effectiviteit: behalen van beoogde resultaten
- Leervermogen: continu leren en verbeteren
- Procedurele rechtvaardigheid: eerlijk en transparant handelen
- Verantwoording: afleggen van verantwoording
En hebben deze vijf principes vervolgens aangescherpt voor de digitale samenleving waarbij ze aandacht besteden aan:
- Menselijk contact: ondanks de voordelen van digitale technologie is er altijd behoefte aan menselijk contact.
- Vermijden van discriminatie: algoritmen en datasystemen mogen niet leiden tot discriminatie.
- Snelheid van handelen: in de digitale samenleving is er vaak behoefte aan snelle besluitvorming.
- Netwerken: lokaal bestuur opereert steeds meer in netwerken van organisaties.
- Ontwerp van systemen: principes gelden ook voor het ontwerp van digitale systemen.
Enkele algemene patronen voor de nieuwe invulling van de principes:
- Hernieuwde aandacht voor menselijk contact.
- Hernieuwde aandacht voor het vermijden van discriminatie.
- Hogere eisen ten aanzien van snelheid van handelen.
- Principes steeds meer voor netwerken van organisaties.
- Principes steeds meer voor het ontwerp van systemen.
Het normatieve kader in dit artikel biedt concrete handvatten voor organisaties die met burgers en stakeholders willen reflecteren op de mate waarin zij in staat zijn goed lokaal bestuur te realiseren in de digitale samenleving. Het is een aanzet tot discussie en verdere ontwikkeling.
Ben eigenlijk wel benieuwd hoe de auteurs terugkijken op het artikel van 2019. Hoe hebben de landelijke, regionale en lokale overheden deze adviezen van destijds opgepakt?
Bronnen:
- Hendriks, F. (2014). Goed bestuur: principes en perspectieven. Den Haag: Boom bestuurskunde.
- Meijer, A., Schäfer, M. T., & Branderhorst, M. (2019). Principes voor goed lokaal bestuur in de digitale samenleving. Bestuurswetenschappen, 73(4), 490-505. https://doi.org/10.5553/Bw/016571942019073004003
Verder lezen:
- Rathenau Instituut. (2017). Opwaarderen. Borgen van publieke waarden in de digitale samenleving. Den Haag: Rathenau Instituut.
