Vanmorgen werd ik door Corine Jansen gewezen op de podcast ‘Tussen Publiek en Politiek‘ over hoe topambtenaren kunnen bijdragen aan meer vertrouwen in de overheid.
In de podcast gaan topambtenaren in gesprek met experts van buiten en binnen de overheid. Ze praten over wat nodig is om beter contact te maken, een verandering tot stand te brengen. Wat vraagt dit van het leiderschap van topambtenaren? Hoe geven zij het goede voorbeeld, hoe nemen zij mensen mee? Maar ook: waar hebben ze spijt van en wat moeten ze (af)leren? Wat zijn volgens topambtenaren en anderen hun blinde vlekken en dode hoeken, wat gaat er goed en wat zouden topambtenaren meer mogen doen?
De podcastserie is onderdeel van het programma ‘Alles begint bij contact’, dat in 2021 is gestart door de Voorlichtingsraad (VoRa), het overlegorgaan van de directeuren Communicatie van de ministeries. Aanleiding daarvoor was het rapport ‘Ongekend onrecht’, het eindverslag over het onderzoek kinderopvangtoeslag. In het programma zijn verschillende acties opgenomen die de Rijksoverheid en kabinet moeten ondersteunen bij betekenisvol contact met de samenleving.
In de vierde en meest recente aflevering gaan Ron Roozendaal (kwartiermaker Digitale Samenleving bij Ministerie BZK) en José van Dijck (hoogleraar Media en digitale samenleving aan de Universiteit Utrecht) met elkaar in gesprek over de risico’s van de digitale overheid en de gevolgen van digitalisering voor het vertrouwen van de burger in de overheid.
Een interessant gesprek over de risico’s van digitalisering en de digitale overheid, over de gevolgen ervan voor het vertrouwen van de burger in de overheid, en over de ethische vragen rond digitalisering. Voor Jose van Dijck staan de publieke waarden voorop bij digitalisering. Heel concreet noemt ze daarbij de volgende publieke waarden:
- Privacy en veiligheid
- Solidariteit en gelijkheid
- Integriteit en transparantie
Vanuit deze publieke waarden zouden we onze digitale samenleving moeten in inrichten. Deze waarden moeten ook centraal staan bij overheidsbeleid rond digitalisering. En over de spanning tussen de verschillende waarden moet het gesprek over digitalisering gaan.
Alhoewel het niet werd genoemd in het gesprek, wil ik toch als aanvulling op de podcast verwijzen naar de Conferentie Nederland Digitaal 2021 (openingsvideo) waarin kabinet, bedrijfsleven, wetenschap, overheden en maatschappelijke organisaties met elkaar in gesprek gingen over digitalisering. Het Rathenau Instituut was op de online conferentie aanwezig en deed verslag over de gesprekken waarin aandacht voor publieke waarden in relatie tot digitalisering.
Mooie slotvraag van Jose van Dijck over wat Ron Roozendaal de komende jaren gaat doen zodat de digitale overheid een ondersteunende rol heeft in de samenleving. Roozendaal wil in ieder geval structureel het gesprek voeren over de publieke waarden.
2 reacties
Diverse recente gebeurtenissen, waaronder de hierboven genoemde kindertoeslagenaffaire, hebben laten zien dat de informatievoorziening door de Rijksoverheid een stuk beter en sneller moet. Om dat voor elkaar te krijgen werken Arre Zuurmond en Honzik Pavel, samen anderen, in het project ‘Open op Orde’ aan een informatiehuishouding die transparant én op orde is. De overheidsinformatie moet vindbaar, beschikbaar, leesbaar en betrouwbaar zijn voor burgers, parlement en journalisten aldus Zuurmond in een interview met NU.nl.
Mooie quote van Dominique Boelen op LinkedIn naar aanleiding van het interview: “Dit is zo waar, en zó onderschat! Het is geen ICT, geen techniek, geen systeem! Het is ‘wij in ons werk en hóe wij dat doen als overheid!'”
Digitalisering heeft de samenleving veel gebracht en biedt veel kansen. Maar niet alles is goed gegaan. “Het is écht tijd dat we als overheid regie en verantwoordelijkheid gaan nemen. Waarbij we samen met andere EU-lidstaten werken aan sterke wet- en regelgeving voor een stevig digitaal fundament.” Aldus staatssecretaris Alexandra van Huffelen afgelopen week bij het iBestuurcongres.
“Die regie pakken we door niet vanuit de technologie, maar door vanuit onze voor Nederland kenmerkende waarden naar digitalisering te kijken. Dan denk ik aan veiligheid, democratie, zelfbeschikking, privacy en transparantie.” Van Huffelen benoemt daarbij 3 ambities: