In het artikel Adaptief leiderschap: buzzwoord van deze tijd of meer dan dat? gaan de auteurs achtereenvolgens in op de conceptuele onduidelijkheid, het ontbrekende wetenschappelijk bewijs en de risico’s van een pleister voor alle wonden.

Voor een definitie verwijzen de auteurs oa naar Ronald Heifetz die het begrip adaptief leiderschap heeft gemunt. Hij ziet adaptief leiderschap als het aanpassen van gedrag, houdingen, of ideeën aan de veranderende omstandigheden. Anderen, zoals Mary Uhl-Bien, bouwen voort op theorieën over complexe adaptieve systemen, en beargumenteren en onderzoeken hoe leiderschap als onderdeel daarvan vorm krijgt. Swinkels en Groeneveld concluderen dat er een duidelijkere definitie nodig is van het begrip adaptief leiderschap.

De auteurs stellen vast dat er weinig wetenschappelijke onderbouwing van het concept is, zowel conceptueel als empirisch, en concluderen op basis daarvan dat adaptief leiderschap vooralsnog eerder een buzzwoord lijkt te zijn dan een wetenschappelijk onderbouwd idee.

Tot slot concluderen de auteurs dat adaptief leiderschap vooral lijkt te beantwoorden aan de huidige roep om responsiviteit en maatwerk. Het is daarmee vanzelf minder gericht op het borgen van andere publieke waarden zoals rechtmatigheid en efficiëntie. Belangrijke vraag is dan ook of en zo ja, hoe, adaptief leiderschap legitiem leiderschap kan zijn.

Om voorbij de ‘all hype, no substance’ claim te komen, stellen de auteurs meer onderzoek voor naar praktijken van adaptief leiderschap. Persoonlijk denk ik dat leiderschap per definitie al adaptief is. In mijn definities van management en leiderschap stel ik immers management gelijk aan de dingen goed doen en leiderschap aan de goede dingen doen. Swinkels en Groeneveld hebben mij overtuigd, vanaf nu probeer ik de term adaptief leiderschap te vermijden!

Foto: Pak Sonsbeek by Marco Derksen