Kenniswerk is het derde deel van de documentairetrilogie van de KNVI | SOD. Na Alles is informatie (over de veranderende wereld van de informatiebeheerder) en TOEGANG (over de rol van informatie in de hedendaagse maatschappij), gaan de makers van de documentaire nu op zoek naar oplossingen voor doeltreffend informatiegebruik. De documentaire is te bekijken via watiskenniswerk.nl.

Kenniswerk werd naar een idee van Martijn Aslander geproduceerd door Uma Visual Storytellers. Naast Martijn Aslander werkten oa mee Mathijs Bouman, Marleen Stikker, Theo Compernolle en Bas van der Veldt. Wat verstaan zij onder kenniswerk en waar staan we op dit moment met kenniswerk?

Elk mens denk dat zijn eigen tijd heel bijzonder is en dat we op een kruispunt staan van grote veranderingen. Maar is dat wel zo vraagt Mathijs Bouman zich af. Want als dat het geval zou zijn, dan zouden de cijfers daar ook op moeten wijzen. Er zouden veel bedrijven failliet moeten gaan ten koste van nieuwe opkomende bedrijven. Er zou een enorme toename van arbeidsproductiviteit te zien moeten zijn door de opkomst van nieuwe technologie. Er zouden heel veel investeringsmogelijkheden moeten zijn waarbij iedereen op jacht is naar kapitaal en de rente zou stijgen. Maar als je kijkt naar al dat soort indicatoren dan vertellen die een heel ander verhaal. Het kan best een interessante tijd zijn, maar we zien het nog niet in de harde cijfers aldus Bouman.

Vooral de afname van de arbeidsproductiviteit sinds de opkomst van (internet) technologie in de jaren negentig is opmerkelijk. Maar kunnen we de arbeidsproductiviteit van kenniswerk wel meten? Want hoe meet je bijvoorbeeld de waarde van gratis internetdiensten? We meten nog steeds op basis van criteria als schaarste en dat past niet bij de huidige ontwikkelingen volgens Aslander. Toch is het evident dat we de huidige technologie nog onvoldoende begrijpen en vooral verkeerd gebruiken.

Zou het kunnen zijn dat de continue afleiding door het gebruik van (internet) technologie de reden is dat de arbeidsproductiviteit is afgenomen? Doordat we voortdurend online zijn, multitasken en in open kantoorruimten werken staat ons denkende brein meer dan ooit onder druk. We zijn continu bereikbaar voor collega’s, klanten en anderen. Met desastreuze gevolgen voor onze productiviteit, creativiteit en gezondheid aldus Theo Compernolle.

De neurowetenschapper Compernolle stelt op basis van meer dan 600 wetenschappelijke artikelen dat de moderne werkomgeving bijzonder schadelijk is voor het menselijk brein. In de meeste organisaties wordt maar 60% van de cognitieve capaciteit, ofwel denkcapaciteit, van de medewerkers gebruikt. Compernolle heeft het over de 5 breinboeien die ons daarin beperken: altijd online en bereikbaar, multitasking en taakwisseling, negatieve stress, gebrek aan slaap en pauzes, en open offices. Hij stelt dat de eerste – het altijd online en bereikbaar zijn – het kernprobleem is. Het altijd online en bereikbaar kunnen zijn is geweldig, maar het altijd online en bereikbaar zijn is een volslagen ramp voor kenniswerk aldus Compernolle.

De documentaire over kenniswerk geeft niet alleen een antwoord op de vraag wat kenniswerk is, het laat je vooral nadenken over de vraag of we de (internet) technologie op dit moment wel op de juiste manier gebruiken. Kijken dus!