Volgens arbeidsmarktdeskundigen leidt het onderwijs nog steeds massaal mensen op voor banen die straks niet meer bestaan en levert te weinig technici af. Doekle Terpstra, voorzitter van ondernemersorganisatie Techniek Nederland, pleit er in een recent opiniestuk in Trouw daarom voor om het technisch onderwijs snel ruim baan te geven, ook financieel. ‘We moeten ook naar de fundamenten van ons onderwijsstelsel durven kijken.’
Recente cijfers (welke?) laten volgens Terpstra zien dat economische en sociale studierichtingen nog altijd harder groeien dan opleidingen voor techniek. Dat heeft alles te maken met een beeld van de Nederlandse economie dat rond de eeuwwisseling is ontstaan (waarom?). Toen was de verwachting dat we binnen de kortste keren een diensteneconomie zouden zijn. Maakindustrie en technisch vakmanschap zouden tot het verleden gaan behoren. Inmiddels is dat beeld volgens Terpstra volkomen achterhaald en stelt hij een Breed Technisch Onderwijsplan voor met daarin de volgende punten:
- Hybride docenten worden binnen vijf jaar de norm in het beroepsonderwijs. Professionals die wekelijks deels actief zijn in de snel veranderende bedrijfsomgeving en deels voor de klas staan.
- Hybride opleidingen krijgen in het voortgezet onderwijs volop de ruimte. Scholen hebben al een begin gemaakt met de ‘vak-havo’, waar leerlingen 80 procent van de tijd theorievakken krijgen en de overige uren technische, beroepsgerichte vakken. Zo krijgen jongens en meisjes zin in een technische vervolgopleiding
- Studentenstops op technische studierichtingen zo snel mogelijk afschaffen.
- Beroepsonderwijs en algemeen vormend onderwijs worden twee identieke leerroutes, met dezelfde afstudeermogelijkheden, ook beroepsmasters en promoties die studenten in het beroepsonderwijs dezelfde ontwikkelingsmogelijkheden geven, met dezelfde maatschappelijke uitstraling.
- Arbeidsmarktrelevante financiering van het beroepsonderwijs. Waar er tekorten op de arbeidsmarkt zijn, kunnen studenten en instellingen op extra financiering rekenen.
- Een landelijk dekkend netwerk voor beroepsonderwijs. Schoolbesturen kunnen niet langer zelfstandig opleidingen sluiten, zoals dat nu het geval is. Een goede technische opleiding moet altijd dichtbij zijn.
- Instellingen voor vmbo, mbo en hbo krijgen de mogelijkheid om met elkaar te fuseren. Zo ontstaan ketens die de doorlopende leerroutes optimaal kunnen organiseren.
Gevoelsmatig ben ik het met Terpstra eens (zie bijvoorbeeld ook arbeid in transitie), maar zijn de uitgangspunten ook cijfermatig te onderbouwen en hoe weten we zo zeker dat we in de toekomst technisch geschoolde mensen nodig hebben? Waarom zouden we nu niet opnieuw een verkeerde aanname doen over de arbeidsmarktontwikkelingen?
De komende tijd ga ik op zoek naar feiten, cijfers en scenario-analyses voor de toekomst. Suggesties zijn meer dan welkom!
Bronnen:
- De arbeidsmarkt in cijfers (CBS, 2018)
- Feiten en cijfers mbo (mboraad, 2018)
- Feiten en cijfers hbo (Vereniging hogescholen, 2018)
- Kengetallen onderwijs (Ministerie van OCW, 2018)
- Open data onderwijs (DUO, 2018)