Vesperance staat voor de eenzame gewaarwording van het huidige moment als een tijdperk dat op zijn einde loopt, gecombineerd met de intuïtieve verwachting van een toekomst die wezenlijk anders zal zijn. Het is het besef dat je leeft in de schemering van het bekende, terwijl aan de horizon een onduidelijke maar transformerende ochtend gloort. Deze ervaring bevindt zich op het snijvlak van melancholie en anticipatie, van verlies en verwachting. Het gevoel is vaak persoonlijk, maar raakt aan bredere maatschappelijke dynamieken.

Deze ervaring van leven tussen een oude en een nieuwe tijd is niet uniek, maar lijkt juist tekenend voor deze periode. Steeds meer mensen ervaren dat de samenleving zich in een staat van voortdurende verandering bevindt. Het vertrouwen in de stabiliteit van instituties, democratie, waarheid en technologie wankelt. Tegelijkertijd kondigt zich een nieuw tijdperk aan, gedragen door krachten die het menselijk bestaan fundamenteel herdefiniëren: kunstmatige intelligentie, klimaatverandering, globalisering en genetische technologie.

Illustratie: Nirmala V Mani

Vesperance is verwant aan begrippen als future shock (Alvin Toffler), dat de psychologische stress beschrijft die voortkomt uit technologische versnelling, en aan het BANI-acroniem (Brittle, Anxious, Nonlinear, Incomprehensible), dat de fragiele en onvoorspelbare aard van onze tijd duidt. Maar waar deze concepten vaak cognitief of systeemgericht zijn, biedt Vesperance vooral taal voor de emotionele ervaring.

Het woord nodigt uit om stil te staan bij wat op het punt staat te verdwijnen, en ruimte te maken voor het onbekende. In die zin is Vesperance geen antwoord, maar een uitnodiging tot bewustzijn – een naam voor het moment waarin je weet dat er iets wezenlijks verandert, maar nog niet weet wat. Een moment ook om vragen te stellen waarop je nog niet alle antwoorden hebt.

Wat mij betreft is Vesperance een waardevolle toevoeging aan ons hedendaags vocabulaire. Het helpt ons niet om de toekomst te voorspellen, maar wel om bewuster aanwezig te zijn in het nu – dat nu waarin de contouren van morgen ontstaan. In een wereld die vaak te snel en te luid is, is het misschien precies dat wat we nodig hebben: niet meer controle, maar meer taal.

Bronnen:

• Has anyone had this peculiar feeling lately? (Maskofman, 2023)
• How We Feel About the Future (Sami Mäkeläinen, februari 2024)
• Embracing Transformation: Humanity’s Greatest Period of Change (Nirmala V Mani, januari 2025)