Ernest Cole (1940-1990) is een van de meest indrukwekkende fotografen van de twintigste eeuw. Zijn werk legde de harde werkelijkheid van apartheid bloot, een systeem dat miljoenen zwarte Zuid-Afrikanen decennialang onderdrukte. In de documentaire Ernest Cole: Lost and Found (2024) brengt regisseur Raoul Peck dit verhaal opnieuw tot leven. De documentaire belicht niet alleen Cole’s fotografische werk, maar ook zijn persoonlijke strijd als kunstenaar in ballingschap.
Van Pretoria naar New York: de reis van een fotograaf
Ernest Levi Tsoloane Kole werd in 1940 geboren in Eersterust, Pretoria. Al op jonge leeftijd raakte hij gefascineerd door fotografie, nadat een katholieke priester hem zijn eerste camera gaf. Zijn jeugd werd getekend door de apartheid. Toen in 1953 de discriminerende Bantu Education Act werd ingevoerd, besloot hij de school te verlaten. Via een schriftelijke cursus maakte hij alsnog zijn opleiding af, vastberaden om zijn eigen weg te vinden.
Zijn carrière begon als assistent bij Drum Magazine, een toonaangevend platform voor zwarte kunstenaars in Zuid-Afrika. Hier groeide Cole uit tot Zuid-Afrika’s eerste zwarte freelancefotograaf. Hij gebruikte zijn camera om het leven onder de apartheid vast te leggen: van mijnwerkers in overvolle hostels tot gezinnen in kleine woonruimtes. Zijn beelden zijn een krachtig getuigenis van systematisch onrecht.
Fotografie: Ernest Cole © Ernest Cole Family Trust
Om aan de beperkingen van de apartheid te ontsnappen, misleidde Cole de autoriteiten. Hij wijzigde zijn naam van Kole naar Cole en liet zijn officiële raciale classificatie veranderen van “zwart” naar “gekleurd.” In 1966 wist hij naar New York te vluchten, met als doel de wereld te laten zien wat apartheid werkelijk betekende.
Het succes en de tragiek van House of Bondage
In 1967 publiceerde Cole zijn fotoboek House of Bondage, een aanklacht tegen de apartheid. Het boek bevatte confronterende beelden van het dagelijkse leven van zwarte Zuid-Afrikanen en werd wereldwijd geprezen. Maar in Zuid-Afrika werd het verboden. Cole’s werk gaf een stem aan de slachtoffers van apartheid, maar betekende ook dat hij nooit meer kon terugkeren naar zijn geboorteland.
House of Bondage (Ernest Cole, 1967)
In New York verwachtte Cole vrijheid, maar zijn vreugde maakte al snel plaats voor teleurstelling. Hij ontdekte dat racisme ook in de Verenigde Staten diepgeworteld was. Hij fotografeerde zwarte gemeenschappen in steden en op het platteland, maar vond weinig interesse voor zijn werk. De overeenkomsten tussen het racisme in de VS en Zuid-Afrika werden door opdrachtgevers vaak genegeerd. Uiteindelijk leefde Cole in armoede en overleed hij in 1990, slechts 49 jaar oud.
Fotografie: Ernest Cole © Ernest Cole Family Trust
Ontdekking van een vergeten nalatenschap
Na zijn dood leek Cole’s werk grotendeels verloren. Tot in 2017 een collectie van 60.000 negatieven werd ontdekt in een kluis in Stockholm. Deze vondst bracht niet alleen zijn Zuid-Afrikaanse werk terug, maar ook duizenden onbekende foto’s uit zijn tijd in Amerika. Het was een hernieuwde erkenning van een kunstenaar die tijdens zijn leven nauwelijks waardering kreeg.
Een documentaire als eerbetoon
In Ernest Cole: Lost and Found brengt Raoul Peck Cole’s verhaal tot leven. De documentaire, verteld door acteur LaKeith Stanfield, gebruikt Cole’s eigen teksten als leidraad. Cole’s foto’s vormen het hart van de film: intieme, rauwe beelden die de dagelijkse strijd van zwarte gemeenschappen vastleggen. Pecks regie benadrukt niet alleen Cole’s artistieke talent, maar ook de persoonlijke worstelingen die achter zijn werk schuilgaan.
De documentaire werpt licht op de universele thema’s van onrecht, racisme en ballingschap. Cole’s aanvankelijke euforie over de vrijheid in Amerika sloeg om in teleurstelling en heimwee. Deze tegenstrijdige gevoelens worden prachtig weergegeven in de documentaire, die zowel een portret is van de kunstenaar als een spiegel voor onze tijd.
De kracht van beelden
Cole’s werk is meer dan fotografie; het is een vorm van verzet. Zijn camera legde niet alleen de fysieke scheiding van apartheid vast, maar ook de menselijke impact ervan. Zijn foto’s tonen de dagelijkse vernedering, maar ook de veerkracht van mensen die in onmogelijke omstandigheden proberen te overleven.
Deze documentaire doet sterk denken aan de documetaire die ik afgelopen week zag: No Other Land, waarin de Palestijnse activist Basel Adra zijn camera gebruikt om het onrecht in Masafer Yatta op de Westelijke Jordaanoever vast te leggen. Beide films tonen hoe beelden onrecht kunnen blootleggen en ons dwingen om het onder ogen te zien.
Ernest Cole: Lost and Found is een aangrijpend eerbetoon aan een vergeten pionier. Het laat zien hoe Cole, ondanks de obstakels, zijn camera gebruikte om de wereld te confronteren met de werkelijkheid van apartheid.
De documentaire draait op dit moment in de bioscoop en is onder andere te zien in Focus Filmhuis in Arnhem.
Verder lezen/kijken:
- House of Bondage: A South African Black Man Exposes in His Own Pictures and Words the Bitter Life of His Homeland Today. New York: Random House (Ernest Cole, Thomas Flaherty, 1967)
- Ernest Cole’s Rediscovered Archive (Magnum)
- Looking at Power: The Relevance of Apartheid Photography Today (Miller Bianucci)
- Power Shots: Ernest Cole and The Role of Apartheid-era Photography (Miller Bianucci, 2020)
- House of Bondage (Exhibition at foam gallery Amsterdam, The Netherlands, 2023)
- After 50 years out of print, a reissue of Ernest Cole’s House of Bondage sheds light on the horrors of apartheid (Olivia Hingley, 2023)
- A Combustible Object: The Suppression and Recovery of Ernest Cole’s photobook House of Bondage (Sean O’Toole, 2023)
- Ernest Cole: A Lens in Exile (Mark Sealy, 2024)
- Lost Photographs of Black America (Vann R. Newkirk II, 2024)
