Ik ken het werk van Jesse Laport al langer en had zijn gedicht ‘Achteruit vooruit’ ook al eens eerder gehoord. Toch raakte het me vanmorgen opnieuw, toen Dennis Ekelschot mij wees op deze uitvoering uit het zevende seizoen van de Spoken Word Sessies van Human.
In ‘Achteruit vooruit’ speelt Laport met het idee dat vooruitgang niet betekent dat we het verleden moeten negeren. Als we alleen achterom kijken zonder ervan te leren, blijven we stilstaan of gaan we zelfs achteruit. We raken dan verdeeld en zetten onszelf tegenover elkaar in plaats van samen vooruit te gaan. Samen met pianist Pieter de Graaf brengt hij dit prachtige gedicht:
Als je niet kijkt naar de toekomst, omdat je die niet kunt zien, maar kijkt naar het verleden, dan gaan we achteruit misschien. Als we achteruit gaan in de tijd, maar vooruit in het heden.
Niet blind het onbekende, maar frisse blik op het verleden. Als een omgekeerde speurtocht. Of een doolhof achteruit. Als je ziet hoe we gelopen, als dat is ons vooruit.
Als we achteruit. Dus eigenlijk vooruit zouden zien. En je vinger poogt te leggen op een ouderwets stramien. En je ziet hoe we met veel zijn. Maar al heel lang niet meer samen.
Of dat wezenlijk geweest zijn sinds we elkaar tegenkwamen. Hoe we steeds maar tegenover en niet naast elkaar gaan staan. En we onze eigen wijze plaatsen boven het bestaan. Hoe we alles mogen zeggen.
En we alles mogen vinden. En als die ander daarin afwijkt, dat die ander dan vermindert. Als we achteruit gaan in de tijd. Dus vooruit in het heden. Zonder wezenlijk te leren van die weg naar het verleden. Dan staan we stil. Dan gaan we terug.
Tot aan de muur met onze rug. Dan rijst de muur en valt de brug. Als we niet goed blijven kijken. Achterom en naar elkaar, dan is wat komt niet onbekend meer, want daar komen we vandaan.
Terwijl we vooruit kunnen bepalen, met in de spiegel kijken. Niet wat achter ligt te mijden, maar met nu te vergelijken.
