Nora Bateson is auteur, filmmaker en directeur van het International Bateson Institute in Stockholm, Zweden.
In haar recent gepubliceerde boek ‘Combining‘ onderzoekt Nora Bateson een communicatie-ecologie waar alles met elkaar verbonden is. Ze betoogt dat traditionele oplossingen voor wereldproblemen tekortschieten en stelt een meervoudige benadering voor die onze onderlinge afhankelijkheid erkent en ambiguïteit omarmt.
“We’re getting nowhere because the thinking that we’re using to address the problems is the same thinking that’s creating them.”
In ‘Combining’ introduceert Bateson nieuwe terminologieën zoals ‘warm data’, ‘symmathesy’ en ‘aphanipoiesis’ om de complexiteit en dynamiek van levende systemen te beschrijven. ‘Warm data’ benadert informatie holistisch en contextueel, ‘symmathesy’ duidt op de onderlinge leerprocessen binnen systemen, en ‘aphanipoiesis’ verwijst naar de onzichtbare processen die vitaliteit en creativiteit in systemen voortbrengen. Ze moedigt de lezer aan om het lineaire denken los te laten en een diepere verbondenheid en bewustzijn te ontwikkelen in het licht van wereldwijde crises. Daarmee bouwt ze voort op het werk van haar vader, de beroemde antropoloog en cyberneticus Gregory Bateson.
Ik heb haar boek nog niet gelezen, maar werd gisteren naar aanleiding van mijn nieuwsbrief over complexiteit door Maarten Lens-FitzGerald getipt om toch eens in haar werk te duiken.
Inmiddels heb ik een aantal podcasts met haar beluisterd, waaronder haar interview met Najia Shaukat Lupson voor Entangled World:
In dit gesprek gebruikt ze een aantal prachtige anekdotes om haar visie op een meervoudige benadering bij complexe vraagstukken te onderbouwen.
In één van die anekdotes verwijst ze naar het logo voor de Sustainable Development Goals (SDG’s), de zeventien doelen om van de wereld een betere plek te maken in 2030. Het logo met felgekleurde vakjes, waarin elk een symbool en een label heeft, is een mondiaal kompas voor uitdagingen als ‘leven op land’, ‘leven in het water’, ‘gelijkheid’, ‘geen armoede’, enzovoort. Ze vraagt ons om even stil te staan bij dit beeld en na te denken over wat dit ons vertelt over de cultuur waarin het logo resoneert. Volgens haar houden we van netjes geordende hokjes en duidelijk gelabelde categorieën.
Vervolgens introduceert Bateson een ander beeld: een moeder die haar baby voedt. Dit tafereel, waarin de moeder haar kind niet alleen voeding geeft, maar ook emotionele en intellectuele rijkdom biedt, belichaamt volgens Bateson alle zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen, maar dan in een andere vorm. Het toont aan hoe integraal en met elkaar verbonden deze doelen in werkelijkheid zijn, verweven in de dagelijkse handelingen van zorg en liefde die verder gaan dan wat we kunnen categoriseren of etiketteren.
Deze prachtige anekdote nodigt ons uit om na te denken over de manier waarop we de wereld begrijpen en structureren en moedigt ons aan om verder te kijken dan de kunstmatige scheidingen die we vaak creëren, naar de rijke, onderling verbonden werkelijkheid van ons menselijk bestaan.
Vanaf vandaag zal ik het naast de gebruikelijke ‘koude data’ ook altijd hebben over ‘warm data’ als een meer holistische en contextuele manier van kijken naar informatie. Daarnaast zal ik ook mijn kijk op de SDGs nog eens heroverwegen. Hoe slim is het eigenlijk als we ons specifiek richten op één of enkele duurzame ontwikkelingsdoelen?
