AI gaat als systeemtechnologie werkzaamheden op alle niveaus beïnvloeden; dat geldt dus ook voor het werk in de schoolorganisatie. Directeur, leraar of stafmedewerker: iedereen krijgt ermee te maken. Vanuit de Funderend Onderwijs Referentie Architectuur (FORA) bekeken zien we die impact dan ook terug in alle bedrijfsfunctieprofielen:

AI speelt dus niet alleen een rol in het leerproces zelfs zoals we dit nu al zien in bestaande leermiddelen als Gynzy en Snappet of nieuwe leermiddelen als Khanmigo, maar het speelt ook een steeds grotere rol bij het doceren (van lesvoorbereidingen tot beoordelingen) en het organiseren (van managementtaken tot besluitvorming).

Enkele publicaties over AI in het onderwijs die mij dit jaar zijn opgevallen:

• Met de opkomst van ChatGPT is er een levendige discussie ontstaan over het gebruik van generatieve AI-tools in het onderwijs. Om docenten te ondersteunen bij het gebruik van deze technologie, heeft de werkgroep Scholing & Onderwijs van de Nederlandse AI Coalitie twee adviesdocumenten samengesteld. De adviezen zijn opgedeeld zijn in vier hoofdcategorieën: fraudepreventie en detectie, alternatieve toetsingsmethodes, integratie in het onderwijs, en beperkingen en ethische aandachtspunten. De adviesdocumenten bieden docenten binnen verschillende onderwijsniveaus van PO en VO (pdf) tot MBO, HBO en WO (pdf), inzicht in de mogelijkheden en uitdagingen van generatieve AI-tools in het onderwijs.
• Het onderzoeksprogramma ‘Hybride Intelligentie technologieën voor leren en onderwijs‘ (pdf) van het Nationaal Onderwijs Lab Artificiële Intelligentie (NOLAI) richt zich op het ontwikkelen van intelligente digitale onderwijsinnovaties voor het primair en voortgezet onderwijs. Het onderzoek omvat het ontwerp, de ontwikkeling en evaluatie van deze innovaties en het onderzoeken van hun pedagogische, maatschappelijke, ethische en sociale consequenties. Het benadert AI in het onderwijs vanuit een vermeerderingsperspectief, waarbij menselijke en kunstmatige intelligentie worden gecombineerd in hybride intelligente systemen. Het programma integreert ethische overwegingen en streeft naar het versterken van de samenwerking tussen mens en AI in educatieve contexten.
  

• Anja Garcet schreef dit jaar haar masterthesis ‘Een ethisch raamwerk voor AI in het inclusief basisonderwijs‘. Garcet heeft aan de hand van literatuuronderzoek gekeken naar de rol van AI in het ondersteunen en beschermen van leerlingen in inclusieve leeromgevingen. Op basis van dit onderzoek komt Garcet tot inclusieve richtlijnen, geïntegreerd in een ethisch raamwerk, om de voordelen van AI te maximaliseren en potentiële risico’s te minimaliseren.
  

• In “The Future of AI in Education: 13 things we can do to minimize the damage” schetsen Arran Hamilton, Dylan Wiliam en John Hattie de mogelijke impact van AI op onderwijs en menselijke ontwikkeling. De auteurs suggereren dat we een tijdperk van ‘peak humanity’ bereiken. De snelle ontwikkeling van AI kan de menselijke leer- en groeibehoefte verminderen, wat tot de-educatie kan leiden. Het artikel benadrukt de noodzaak om de risico’s van AI te beoordelen en maakt 13 aanbevelingen voor de regulering van AI-ontwikkelingen. Deze voorstellen zijn gericht op het vertragen van AI-vooruitgang om tijd te winnen voor weloverwogen keuzes over de toekomst van de mensheid, met mogelijke lange termijn scenario’s zoals AI-beperking, nepwerk, transhumanisme, en een universeel basisinkomen.
• En natuurlijk het magazine ‘Slimmer onderwijs met AI‘ van NPuls dat een goed overzicht biedt van praktische tips, interviews met experts, en inspirerende voorbeelden van AI in het onderwijs. Het behandelt thema’s als AI-toepassingen, ethiek, en beleid. Het initiatief van Kim Schildkamp, in samenwerking met diverse onderwijsorganisaties, resulteerde in bijna 100 inzendingen, waaronder veel over ChatGPT. Het magazine benadrukt de noodzaak van een gemeenschappelijke visie op AI in het onderwijs, essentieel voor het creëren van gelijke kansen.

Hoor uiteraard graag of er nog andere publicaties zijn over AI in het onderwijs die in dit overzicht thuishoren!

Bronnen:

• Opgave AI. De nieuwe systeemtechnologie (WRR, 2021)
• Artificial intelligence dringt door tot alle lagen van de samenleving (Kennisnet, 2023)
• Advies generatieve AI-tools in het primair- en voortgezet onderwijs (pdf) (Nederlandse AI Coalitie, 2023)
• Advies generatieve AI-tools in het MBO, HBO en WO (pdf) (Nederlandse AI Coalitie, 2023)
• Hybride Intelligentie technologieën voor leren en onderwijs (pdf) (NOLAI, 2023)
• Een ethisch raamwerk voor AI in het inclusief basisonderwijs (Anja Garcet, 2023)
• The Future of AI in Education: 13 Things We Can Do to Minimize the Damage (Arran Hamilton, Dylan Wiliam en John Hattie, 2023)
• Slimmer onderwijs met AI (Npuls, 2023)