De digitale transformatie van gemeente Rotterdam

door Marco Derksen op 16 november 2024

De digitale transformatie van de samenleving verandert de manier waarop mensen leven, werken en met elkaar omgaan. Technologie speelt een steeds grotere rol in het dagelijks leven, van slimme apparaten tot digitale diensten en data-gestuurde besluitvorming. Voor gemeenten brengt dit zowel kansen als uitdagingen met zich mee.

De gemeente Rotterdam heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot één van de koplopers op het gebied van digitale transformatie. Recentelijk publiceerde het CIO Office van de gemeente Rotterdam haar visie Rotterdam in transformatie (pdf), waarin ze haar integrale aanpak en ambities voor een toekomstbestendige digitale stad uiteenzet.

De context van digitale transformatie
De uitdagingen van deze tijd—klimaatverandering, migratie en een groeiend wantrouwen in instituties—maken dat steden zich moeten aanpassen. In Rotterdam gaat dit verder dan alleen fysieke en sociale veranderingen; de digitale dimensie speelt een steeds grotere rol. Denk aan het gebruik van smartphones, digitale betalingen en datagestuurde stadsbeheer.

Een belangrijk uitgangspunt is dat digitalisering niet enkel een technisch hulpmiddel is, maar integraal verbonden moet zijn met maatschappelijke doelen. De gemeente Rotterdam zet hierbij in op drie pijlers:

  1. Digitale inclusie: Iedereen moet kunnen deelnemen aan de digitale samenleving, zonder uitsluiting door gebrek aan middelen of vaardigheden.
  2. Zelfbeschikking van de samenleving: De governance van de digitale infrastructuur moet in handen zijn van burgers en publieke instellingen, niet van grote techbedrijven.
  3. Open data: Data moet toegankelijk, transparant en herbruikbaar zijn, en eigendom blijven van de burgers.

Het Open Urban Platform en Digital Twin
Een van de meest ambitieuze initiatieven van Rotterdam is het Open Urban Platform (OUP) met de Digital Twin. Dit platform biedt een digitale weergave van de stad in 3D, inclusief real-time data over onder meer infrastructuur, luchtkwaliteit en afvalbeheer. Hiermee ontstaat een digitaal ecosysteem waarin burgers, bedrijven en instellingen veilig en transparant data kunnen delen.

Het OUP, ontwikkeld in samenwerking met Future Insight en Capgemini, vormt de kern van Rotterdam’s digitale infrastructuur. Het project heeft al geleid tot innovatieve toepassingen zoals de integratie van brandveiligheidsdata met woningbouwinformatie en participatieve projecten waarbij burgers digitaal kunnen bijdragen aan stedelijke herinrichtingen.


Bouwen aan een Open Urban Platform (augustus 2023)

Rotterdam Citiverse: de toekomst van stedelijke interactie
Recentelijk introduceerde de gemeente het programma Rotterdam Citiverse, een human-centered variant van de Metaverse. Deze Citiverse integreert de fysieke en digitale werelden op een manier die toegankelijk en democratisch is. Dit concept onderzoekt hoe technologieën zoals AR, VR en AI stedelijke processen kunnen versterken, van stadsplanning tot burgerparticipatie.

Leiderschap bij digitale transformatie
Als programmamanager van het initiatief Rotterdam Citiverse is Roland van der Heijden één van de drijvende krachten achter de integratie van de digitale, fysieke en sociale stad. Sinds 2018 heeft hij gewerkt aan de opbouw van de Digitale Stad, een meerjarig traject gericht op innovatie en kennisdeling tussen de gemeente, universiteiten en bedrijven. Onder zijn leiding werd ook in 2023 de ontwikkeling van het Open Urban Platform gestart. Van der Heijden benadrukt daarbij het belang van inclusiviteit, openheid en samenwerking binnen het stedelijke ecosysteem.


Interview met Roland van der Heijden (juni 2020)

In zijn recente visie op de Citiverse, een Europese tegenhanger van de Metaverse, benadrukt hij opnieuw het belang van een mensgerichte en publiek-private aanpak. Hij zet in op een digitaal inclusieve en weerbare stad, waar burgers niet alleen gebruikers zijn, maar ook mede vormgevers van de digitale toekomst. Zijn visie heeft geleid tot nieuwe initiatieven zoals een Governance Board, die toeziet op een ethisch en verantwoord gebruik van digitale technologieën.

Kansen en uitdagingen
De digitale transformatie biedt kansen zoals efficiënter stadsbeheer en nieuwe vormen van participatie. Echter, het brengt ook uitdagingen mee, zoals de groeiende afhankelijkheid van digitale systemen en de dreiging van cybercriminaliteit. Rotterdam adresseert deze risico’s door te investeren in digitale weerbaarheid en ethische governance.

Conclusie
Rotterdam’s digitale transformatie illustreert hoe een stad zichzelf kan heruitvinden in het licht van technologische en maatschappelijke veranderingen. Met projecten zoals het Open Urban Platform en Rotterdam Citiverse toont de stad aan dat innovatie hand in hand kan gaan met inclusiviteit en publieke waarden. Door digitalisering op deze manier in te zetten, zet Rotterdam een belangrijke stap richting een toekomstbestendige, slimme stad.

Bronnen:

2 reacties

Op 1 januari 2023 is Future Insight gestart, samen met Capgemini en gemeente Rotterdam, met de ontwikkeling van Clearly.Hub, ook wel bekend als het Open Urban Platform.

Gemeente Rotterdam, softwareleverancier Future Insight en strategisch partner Capgemini werken sinds 1 januari en voor de duur van 10 jaar, samen aan het ontwikkelen, lanceren, exploiteren en het doorontwikkelen van het digitaal ecosysteem met Digital Twin.

Het Dutch Metropolitan Innovations of kortweg DIM-ecosysteem voorziet de domeinen mobiliteit, openbare ruimte en woningbouw van innovatieve digitale instrumenten, om zo het stedelijk functioneren te verbeteren en te verduurzamen, en daarmee het toekomstig verdienvermogen van Nederland te versterken.

DMI, geïnitieerd door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, heeft als doel professionals die zich richten op verstedelijking en mobiliteit eenvoudiger online te laten samenwerken. Het DMI-ecosysteem is een samenwerking van het bedrijfsleven, kennisinstituten, G40-en G4 gemeenten, provincies en de Ministeries van I&W en BZK.

Binnen het DMI is het Open Urban Platform inmiddels ook beschikbaar gemaakt voor doorontwikkeling op basis van relevante usecases die spelen bij de verschillende gemeenten.

Beantwoord

Moest even het archief induiken, maar ik heb mijn aantekeningen en enkele foto’s teruggevonden van mijn dagstage bij Ger Baron (Gemeente Amsterdam) op 3 juli 2018. Die dag begon met een sessie waarin kennis werd gedeeld over de 3D-ontwikkelingen in resp. Amsterdam en Rotterdam.

Beantwoord

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Laatste blogs

Bekijk alle blogs (1033)
Contact