Tiago Forte’s tweede brein

door Marco Derksen op 9 augustus 2023

“Hoe vaak heb je niet geprobeerd om je iets belangrijks te herinneren, maar wilde het je niet te binnen schieten? Misschien zat je midden in een gesprek en kon je niet op een feit komen dat je standpunt kracht zou hebben bijgezet. Misschien bedacht je in de auto of in het openbaar vervoer een briljant nieuw idee, maar was het je weer ontschoten tegen de tijd dat je je bestemming had bereikt. Hoe vaak heeft het je geen moeite gekost om je zelfs maar één nuttig detail te herinneren uit een boek of een artikel dat je in het verleden hebt gelezen?

Naarmate we een grotere hoeveelheid informatie tot onze beschikking hebben, worden zulke ervaringen steeds gebruikelijker. Meer dan ooit worden we overspoeld met advies dat belooft ons slimmer, gezonder en gelukkiger te maken. We nemen meer boeken, podcasts, artikelen en video’s tot ons dan we mogelijkerwijs op kunnen nemen. Wat heeft alle kennis die we hebben opgedaan ons eigenlijk opgeleverd? Hoeveel van de geweldige ideeën die we hebben gehad of die we zin tegengekomen zijn al vervaagd voordat we zelfs maar de kans hebben gekregen om ze in de praktijk te brengen?

We spenderen talloze uren aan het lezen, beluisteren en bekijken van meningen van mensen die ons vertellen wat we zouden moeten doen, hoe we zouden moeten denken en hoe we zouden moeten leven. We doen echter relatief weinig moeite om die kennis toe te passen en ons eigen te maken. Het grootste deel van de tijd zijn we informatieverzamelaars, we hamsteren een eindeloze hoeveelheid goedbedoelde informatie waar we uiteindelijk alleen maar meer gestrest van worden.”

Bovenstaande is het begin van het boek ‘Building a Second Brain’ van Tiago Forte waarin hij de belofte doet om dit veranderen door de ontwikkeling van een “tweede brein”.

Tiago Forte’s concept van een “tweede brein” verwijst naar een extern kennismanagement systeem dat individuen gebruiken om informatie op te slaan, te organiseren en toe te passen. In plaats van te proberen alles te onthouden, stelt Forte voor om digitale tools en systemen te gebruiken om informatie op een systematische manier vast te leggen, zodat we ons kunnen concentreren op het denken, het verbinden van ideeën en het creatief zijn.

De essentie van het idee is om de overweldigende hoeveelheid informatie waarmee we dagelijks worden geconfronteerd, effectief te beheren. Dit “tweede brein” kan ons helpen om betekenisvolle inzichten te destilleren uit wat we leren en deze inzichten vervolgens toe te passen in ons dagelijks leven of werk.

Het tweede brein is geen vervanging van ons biologische brein, maar eerder een aanvulling erop. Terwijl ons biologische brein beperkt is in zijn vermogen om informatie op te slaan en te herinneren, kan het tweede brein, dankzij de kracht van moderne technologie, vrijwel onbeperkte hoeveelheden informatie bevatten. Hierdoor kunnen we de kennis en inzichten die we in de loop van de tijd opdoen, effectief vastleggen, organiseren en toepassen.

Tiago Forte beschrijft vier archetypes om te illustreren dat mensen verschillende benaderingen en voorkeuren hebben voor het vastleggen, organiseren en gebruiken van informatie. Het doel van het identificeren van deze archetypes is om mensen te helpen begrijpen welke methoden en tools het beste bij hun individuele stijl en behoeften passen. Forte onderscheid de volgende archetypes:

Archetype Kenmerken Aanbevolen Tools
Architect Plant, ontwerpt en creëert eigen processen; wil eigen structuren bouwen Notion, Craft
Gardener Geniet van het verkennen en verbinden van ideeën; wil dat ideeën organisch groeien Obsidian, Roam
Librarian Verzamelt notities en bouwt een catalogus van nuttige bronnen; wil snel informatie terugvinden Evernote, Microsoft OneNote
Student Heeft een duidelijk, vaak korte termijn doel; wil taken eenvoudig afronden Apple Notes, Google Keep

Tiago Forte ontwikkelde de CODE-benadering als een methode om de uitdagingen van kennismanagement en productiviteit aan te gaan:

  • Capture: Dit gaat over het vastleggen van informatie, ideeën, gedachten, enz. Het belangrijkste hier is om zonder oordeel of bewerking informatie vast te leggen. Gebruik snelle en gemakkelijke manieren om alles wat relevant of interessant lijkt op te slaan.
  • Organize: Na het vastleggen is het tijd om de verzamelde informatie te organiseren. Dit betekent het toewijzen van tags, het categoriseren van notities, het verplaatsen naar relevante mappen of databases en andere methoden om de informatie te structureren.
  • Distill: Deze stap gaat over het verfijnen en destilleren van de informatie. Het gaat erom de essentie uit de vastgelegde informatie te halen en overbodige of herhalende gegevens te verwijderen. Wat overblijft, zijn de waardevolle inzichten en kennis.
  • Express: De laatste stap draait om het delen en toepassen van de kennis die je hebt verzameld en verfijnd. Dit kan betekenen dat je schrijft, onderwijst, presenteert of op een andere manier communiceert wat je hebt geleerd.

Forte introduceert hier het PARA-systeem om informatie te ordenen op basis van wanneer en hoe je het nodig hebt:

  • Projecten: Tijdelijke inspanningen met een specifiek doel.
  • Areas: Onderdelen van je leven of werk waarin je voortdurend betrokken bent.
  • Resources: Verzamelde bronnen die je ondersteunen in projecten en gebieden.
  • Archief: Informatie die momenteel niet actief wordt gebruikt maar in de toekomst waardevol kan zijn.

Forte legt met het boek ‘Building a Second Brain’ een goede basis voor persoonlijk kennismanagement (PKM) met zowel filosofische als organisatorische uitgangspunten. In het boek is nog geen aandacht voor generatieve AI-tools als ChatGPT, maar het is duidelijk dat deze in de nabije toekomst een grote rol gaan spelen voor ons tweede breinsysteem. Op zijn website Forte Labs vinden we al wel een aantal van zijn gedachten hierover terug.

Voor de mensen die mij een beetje kennen zullen in de aanpak van Forte mijn werkstijl herkennen. Ik ben altijd al een informatieverzamelaar geweest die notities maakt, lijstjes bijhoudt en op basis daarvan komt tot blogs en presentaties. Koneksa Mondo is in feite mijn tweede brein.

Forte heeft mij echter wel weer aan het denken gezet over de manier waarop ik informatie verzamel en vastleg. Zo ben ik overduidelijk een gardner, terwijl ik de tools gebruik van een student. Misschien toch maar eens overstappen naar Obsidian of Roam? Of toch eens kijken of ik een generatief AI-systeem kan ontwikkelen dat is getraind op mijn eigen verzameling aan notities? Komende tijd maar eens over nadenken hoe ik mijn tweede breinsysteem verder ga ontwikkelen.

Het boek leest in ieder makkelijk en biedt een goede introductie in persoonlijk kennismanagement. Een absolute aanrader voor wie ruimte in zijn hoofd wil creëren en een manier zoekt om de informatie die dagelijks voorbij komt op een goede manier te organiseren.

Weet niet of ik het helemaal eens ben met Martijn Aslander die op de achterflap stelt dat er geen boek is geweest sinds Getting Things Done van David Allen, dat zoveel opschudding zal verzoorzaken in de wereld van werk. Ik vrees dat we daarvoor eerst nog moeten werken aan de transformatie van hoe we uberhaupt kijken naar werk!

Update:
Zie ook de reacties op LinkedIn!

11 reacties

Profielfoto
Martijn op schreef:

Haha! Mooi blog! En herkenbaar hoor. Gebeurde afgelopen vijftien jaar wel vaker dat je niet wist of je het met me eens was 😉

Getting Things Done was enorm geflopt in Nederland. Ik heb het eigenhandig uit de ramsj gehaald en laten hertalen. De rest is geschiedenis.

Dit boek zal komende jaren nog flink onderschat worden vermoed ik.

Maar het is een belangrijker boek dan GTD.

Beantwoord

GTD van David Allen en ik voorspel dat ook voor het werk van Tiago Forte zijn zeer waardevol, maar zullen beperkt blijven tot een relatief kleine groep kenniswerkers. De reden is dat het te nerdy is en daarmee niet geschikt voor de massa.

Verder ben ik het eigenlijk wel eens met Ton hieronder: het is de volgende stap in (P)KM. Met de komst van ChatGPT heb ik overigens wel voor het eerst iets gezien waarvan ik denk dat het zou kunnen werken voor de massa. Zou dat de definitieve transformatie naar de informatiesamenleving kunnen betekenen? De toekomst zal het leren!

Beantwoord

Beantwoord

M.i. is het gebrek van Forte (en anderen zoals Milo) die in deze nieuwe (derde?) ronde van digitale (P)KM tools wat te delen (en te verkopen) hebben, dat ze voorbij gaan aan dat veel PKM methoden al eeuwen oud zijn en ze zonder het zelf te weten herhalen alsof het nieuw is. Verder dan Luhmann’s Zettelkasten als historie gaat het meestal niet, zonder te zien dat die in een lange traditie past. Digitalisering helpt natuurlijk enorm met (het door diezelfde digitalisering veroorzaakte) volume, terugvinden en vooral het makkelijker maken van links/verwijzingen tussen materiaal. Maar annotatie, obv indexkaartjes werken, commonplace books, notitieboeken etc als middel om te leren en om uberhaupt tot output te komen zijn dingen die Middeleeuwse monikken, Renaissance intellectuelen, en alle andere lerenden en auteurs van de afgelopen eeuwen zullen herkennen. Ik word een beetje moe van de zucht naar nieuwe labeltjes en acronymen (CODE, PARA) etc van dingen die al een lange geschiedenis kennen. Het zou enorm tof zijn als Martijn gelijk krijgt en iedereen dat soort methodieken ging toepassen, maar het zou enorm jammer zijn als ze daarbij denken dat ze daarmee op Forte voortbouwen ipv op wat wellicht voor hun eigen voorvaderen al heel gewoon was.

Beantwoord

Dank voor je reactie Ton en eigenlijk ben ik het wel met je eens. (P)KM is natuurlijk niet nieuw en onbewust ben ik hier ook al mijn hele leven mee bezig. Dat begon ooit met het eindeloos kopiëren van wetenschappelijke artikelen en boeken, dit voorzien van persoonlijke notities en ordenen in mappen om op basis daarvan te komen tot eigen publicaties. Het is sinds David Allen en nu Tiago Forte dat ik me er wat meer bewust van ben, maar nieuw is het zeker niet.

Overigens heeft Tiago het zelf ook in het tweede hoofdstuk over een nieuwe kijk op het maken van notities, waarmee hij verwijst naar hoe dat in voorgaande eeuwen gebeurde. Het zijn idd de digitale tools die (P)KM voor iedereen toegankelijk maakt. De acroniemen CODE en PARA zie ik vooral als handige hulpmiddelen om het eenvoudig te kunnen onthouden.

Heb jij wellicht een verwijzing naar een goed en toegankelijk historisch overzicht van (P)KM?

Beantwoord

Ja, dat is de makke denk ik, zo’n overzicht is er niet echt volgens mij. Deels omdat het als thema niet vaak voorbij komt: ‘leren leren door de eeuwen heen’, en deels omdat we niet gewend zijn te kijken naar de methoden van mensen maar naar hun output (wel de boeken niet het werk waar dat boek uit voort komt), en dat inzicht in die methoden daardoor niet altijd bewaard is gebleven. Ook misschien naar mate iets heel gewoon was om te doen (Mnemo/onthoudtechnieken in de klassieke oudheid bijv, of index kaart systemen bij handelaren/bankiers en juristen in de 19e en vroeg 20e eeuw bijv) het minder nodig leek om te beschrijven en dan blijft het voor ons al die tijd later makkelijk uit zicht. We leren er ook in de regel zelf weinig over tijdens school of studie. Heb jij ooit onderwijs gehad over hoe je je leren kunt organiseren? Ik niet. (Terwijl we het wel hebben over eigenaarschap nemen van de leerervaring, waarbij het helpen je eigen methode/proces op te zetten daar een directe invulling van zou kunnen zijn om dat langdurig, levenslang, te doen).

Chris Aldrich is voor mij vooral een bron van voorbeelden en duiding over dit thema. Hij blogt op boffosocko.com en https://boffosocko.com/2021/07/03/differentiating-online-variations-of-the-commonplace-book-digital-gardens-wikis-zettlekasten-waste-books-florilegia-and-second-brains/ is denk ik een interessant posting als startpunt.

Beantwoord

Beantwoord

Dank voor je bericht Ton; ben erg benieuwd of je daar een mooi overzicht uit kunt halen. Mocht je daarover online eea delen, dan houd ik me meer dan aanbevolen!

Ben overigens wel benieuwd welk proces en evt digitale tools jij gebruikt Ton voor jouw PKM. Heb je dat wellicht ergens beschreven of kun je daar kort iets over vertellen?

Beantwoord

Ik heb er 3 jaar geleden toen ik net een paar maanden Obsidian was gaan gebruiken iets over geschreven https://www.zylstra.org/blog/2020/10/100-days-in-obsidian-pt-1/ In het eerste deel zie je een schets van mijn proces.

De tooling is in de afgelopen 30 jaren veranderd, de onderliggende processen veel minder (wel nieuwe methoden in die processen).
Tools, even uit mijn hoofd:
<1988 eindeloze stapels notitieblokken en notitieboeken
1988-1999 platte tekstfiles en notitieboeken
1997-2004 The Brain om links te leggen tussen files.
2004-2008 Wiki
2008-2010 Tinderbox
2010-2020 Evernote vooral, Tinderbox voor overzichten
2020- platte tekstfiles met Obsidian als viewer/editor

Beantwoord

Is het web van zichzelf niet een soort second brain? Het enige dat nodig is, is een goede zoekfunctie. Google biedt dat niet helemaal.

Beantwoord

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Laatste blogs

Bekijk alle blogs (997)
Contact