Complexiteit wordt gezien als een emergente eigenschap van een systeem, die voortkomt uit de relationele dynamiek en interacties tussen de onderdelen van het systeem. Om complexe problemen aan te pakken, is het nodig om deze complexiteit te doorgronden en te begrijpen hoe deze dynamiek ontstaat.

Sociale emergentie en het ontstaan van nieuwe patronen zijn essentieel voor het succesvol aanpakken van complexe problemen. Dit vereist aandacht voor het ontwerpen van de juiste condities en interventies om sociale emergentie en nieuwe patronen mogelijk te maken. Het gaat hierbij niet alleen om de inhoud van het probleem, maar ook om de context en de patronen van onderlinge relaties en interacties.

Het ontwerp van de juiste condities voor sociale emergentie en patronen wordt geïllustreerd met het Six Conditions of System Change model dat is ontwikkeld door John Kania, Mark Kramer en Peter Senge. Het model stelt dat er zes voorwaarden zijn die moeten worden aangepakt om duurzame verandering in een systeem te bereiken:

• Structurele veranderingen: Dit omvat beleid, praktijken en resourcestromen. Deze veranderingen zijn vaak het meest zichtbaar en tastbaar.
• Procesmatige veranderingen: Dit omvat de relaties, machtsdynamiek en besluitvormingsprocessen binnen een systeem.
• Mentale veranderingen: Dit omvat de attitudes, overtuigingen, en gedeelde mentale modellen van degenen die deel uitmaken van het systeem.

Hierbij wordt de systeemverandering van onderaf benaderd, met de sterkste hefboomwerking voor verandering gelegen in de mentale aspecten:

Tot slot benadrukt de auteur dat het realiseren van een fundamentele verandering in een systeem niet eenvoudig is vanwege de hardnekkigheid van de genoemde aspecten. De kans op daadwerkelijke systeemverandering ligt in een samenspel van mentale en relationele aspecten, dat niet belemmerd wordt door structurele aspecten.