In het eerste artikel aandacht voor de dringende noodzaak van digitale samenwerking. Door data te standaardiseren en te delen kunnen woningcorporaties en hun stakeholders efficienter en effectiever (samen)werken stelt de auteur Floris Dogterom. Hij heeft voor het artikel gesproken met Eric van Heck, hoogleraar Information Management and Markets aan de Erasmus Universiteit, Abdelilah Azouz, manager Digitale Innovatie & Transformatie bij Woonstad Rotterdam en Mattie van der Kragt, manager Financien en Bedrijfsvoering van Vincio Wonen. Alhoewel de voorbeelden in het artikel beperkt blijven tot het optimaliseren van het bestaande (digitalisering), stelt Van Heck dat digitalisering op zich geen doel is, maar een middel om transformaties mogelijk te maken.

Wat mij enigsinds verbaasde is dat Van Heck, Azouz en Van der Kragt geen nadelen zien aan digitalisering. In het artikel geen woord over de toenemende risico’s van digitale infrastructuur (cybersecurity, privacy), het gebruik van algoritmen (ethiek) of het uitsluiten van huurders en medewerkers die onvoldoende digitaal vaardig zijn (inclusiviteit).

Gelukkig is voor deze belangrijke aspecten van digitalisering en digitale transformatie elders in het magazine wel aandacht. Zo benadrukt Arjan Widlak, directeur van de Stichting Kafkabrigade, in het artikel ‘Als je gegevens uitwisselt, wissel je ook fouten uit‘ dat er ook risico’s zijn bij het gestandaardiseerd uitwisselen van gegevens tussen systemen en organisaties. Op de vraag of Widlak nog wijze woorden heeft voor de woningcorporaties antwoordt hij dan ook: ‘Ik lees in de beleidsstukken van corporaties altijd dat het belang van de huurder voorop staat. Houd dat ook in gedachten bij de inrichting van je systemen.’

In het artikel ‘De helft van onze huurders is niet-digitaal vaardig‘ gaat Mareike Naumann, adviseur Woonbeleid bij Eigen Haard in op hoe de woningcorporatie omgaat met deze uitdaging. Zonder speciale aandacht voor de niet-digitaal vaardige huurders, sluiten corporaties een grote groep van hun dienstverlening uit aldus Naumann.

Uit CBS-onderzoek blijkt dat ongeveer 4 miljoen Nederlanders onvoldoende digitaal vaardig zijn. Alhoewel Naumann geen exacte cijfers noemt, schat ze in dat de helft van de huurders minder of geen gebruik kan maken van de digitale diensten van een woningcorporatie. Dat betekent dat een groot deel van de huurders hulp nodig heeft, waarbij Naumann onderscheid maakt in de digitale uitwisseling van informatie (communicatie), de digitale mogelijkheden voor huurders om zaken zelf te regelen en de digitale diensten die gekoppeld zijn aan apparaten in de woning. Naumann houdt er rekening mee dat voor een bepaalde groep huurders fysieke ondersteuning nodig blijft.

Goed dat Aedes aandacht besteedt aan digitalisering, een belangrijk thema voor woningcorporaties om nu en in de toekomst te kunnen voldoen aan de maatschappelijke opgaven. Toch houd ik mijn hart vast als ik enerzijds de ‘koplopers’ hoor spreken over big data, algoritmen en digital twins en ze daarbij geen nadelen zien in digitalisering en anderzijds de enorme uitdaging zie als het gaat om zaken als cybersecurity, privacy, ethiek en inclusiviteit. Bovendien lees ik vooral over digitalisering en weinig tot niets over digitale transformatie. En dat terwijl het steeds duidelijker wordt dat de woningcorporaties onvoldoende middelen hebben om de maatschappelijke opgaven de komende jaren op te kunnen pakken. En dan heb ik het niet over geld, maar vooral over capaciteit. Dat gaan we niet oplossen door het optimaliseren van het bestaande, daarvoor zullen we ook moeten nadenken over hoe we zaken fundamenteel anders kunnen organiseren. In samenwerking met anderen. Niet alleen in de keten, maar ook buiten de bestaande ketenpartners. Denk aan bibliotheken, banken en verzekeraars, onderwijs, politie, zorg en welzijn, etc.

De komende tijd ga ik op zoek naar voorbeelden van digitale transformatie bij woningcorporaties. Heb je een suggestie, dan hoor ik het graag. Voor geinteresseerden die willen weten wat ik nu precies onder digitale transformatie versta, verwijs ik graag naar een recent opgenomen BNR-podcast: Digitale transformatie, maar dan concreet!