Ik heb Laurent de Vries jaren geleden leren kennen toen hij nog algemeen directeur was van GGD Nederland. In de jaren daarna zijn we elkaar blijven volgen. In het Arnhemse, maar vooral ook online. Laurent heeft altijd belangstelling getoond voor de mensen om hem heen en hij was destijds ook één van de eersten die enthousiast reageerde op mijn initiatief van dagstage. Laurent nodigde me destijds uit om een dagje mee te lopen in de ouderenzorg en toen we elkaar recentelijk weer spraken werd al snel een afspraak gemaakt voor een dagstage bij het Summa College, een onderwijsinstelling met bijna 30 scholen voor middelbaar beroepsonderwijs in Eindhoven en omgeving waar Laurent sinds begin vorig jaar voorzitter van het college van bestuur is.

Voor wie mij online een beetje volgt weet dat ik mij vanaf 2016 steeds meer richt op het onderwijs. In de afgelopen jaren heb ik veel lezingen, masterclasses en opleidingen mogen verzorgen in met name het beroepsonderwijs. Centrale vraag daarbij was vaak de vraag wat de huidige technologische en sociale ontwikkelingen betekenen voor de toekomst van werk en wat dat vraagt van het onderwijs. De dagstage bij het Summa College bood mij voor het eerst de mogelijkheid om ook eens een blik te werpen op de interne organisatie van in dit geval een middelbaar beroepsonderwijs instelling.

Op dinsdag 9 november vertrok ik al vroeg vanuit Arnhem om op tijd in Eindhoven te zijn. Het was een prachtige herfstdag en los van de gebruikelijke drukte rondom Eindhoven, reed ik zonder problemen naar de Sterrenlaan waar het college van bestuur haar kantoor heeft. Eenmaal binnen werd ik overvallen door alle prikkels om mij heen. Veel jonge mensen (met mondkapjes!), veel geluid, een vooral veel licht. Bij de ontvangstbalie werd ik vriendelijk geholpen door een studente. Nog onder de indruk van alle prikkels trok de indrukwekkende bol in het midden van de Summa Plaza mijn aandacht. Al snel werd ik verwelkomd door Laurent die me een snelle rondleiding gaf langs het levendige onderwijsplein waar leren en werken bij elkaar komen. Van kleine winkeltjes tot de lunchbar en het restaurant. En overal waren studenten onder begeleiding aan het werk.

Een week eerder had ik al via Corine – de management assistent van Laurent – de agenda ontvangen van mijn Summa meeloop-dag ontvangen. Een volle agenda waarbij ik deels als een soort fly-on-the-wall met Laurent zal meelopen en deels ook zelf op pad zal gaan.

De dag begon met het wekelijkse CvB-overleg van 10 tot 13 uur waar ik kennis maakte met Henk Slagt, lid college van bestuur en Renate Reijmers, bestuurssecretaris van het Summa College. Heel bijzonder om zo’n overleg eens van de andere kant mee te maken. Vaak ben ik één van de externe adviseurs van een CvB die dan een half uurtje krijgt op de agenda van het overleg. In verband met de nieuwe corona maatregelen trokken de genodigden voor het overleg via MS Teams voorbij. Op de agenda vooral beleidsmatige onderwerpen variërend van de ontwikkeling studentenaantallen tot het strategische programma ‘Summa 2025’.

Het Summa College heeft in 2020 focus aangebracht in de strategische koers ‘Summa 2025’. Na 1,5 jaar waarin de droom van Summa College via het strategieplatform is uitgewerkt, is het nu tijd voor de stap van dromen naar doen. Het strategieplatform wordt daarbij opgeheven en er zal een nieuwe organisatiestructuur komen voor de volgende fase waarin de droom ‘Summa 25’ wordt vertaald in concrete doelen, met focus en prioritering op aandachtsgebieden als een leven lang ontwikkelen, procesvernieuwing, waardegedreven organisatie, onderwijsinnovatie en duurzaamheid.

Het Summa College heeft voor de organisatie inrichting van de komende fase van het strategieprogramma een prachtige metafoor bedacht. Wil ‘Summa 2025’ gaan vliegen, dan heb je twee vleugels nodig. Een witte vleugel voor de droom, de waarden, de meedenk en de procesvernieuwing. Een blauwe vleugel voor de implementatie-organisatie met alle in uitvoering genoemde projecten. En tenslotte een kop voor het bewaken van de route van de droom, het nemen van strategische besluiten, het bewaken van integraliteit, het goedkeuren van strategische begrotingen en het bewaken van de implementatie.

Wie de laatste jaren wel eens een sessie van mij heeft gevolgd, herkent in de vogel wellicht het ambidextere organisatiemodel waarin ik onderscheid maak in het strategieversnellende netwerk voor de innovatie, de managementhierarchie voor de implementatie en optimalisatie en het ambidexter leiderschap voor de aansturing. Een model dat ik heb gebaseerd op het boek ‘Accelerate: Building Strategic Agility for a Faster-Moving World’ van John Kotter.

Zonder in detail te treden van het CvB-overeg, was ik erg onder de indruk van de visie en strategische keuzes. De komende weken wordt het beeld van het strategieprogramma ‘Summa 2025′ verder ingevuld. Eén ding is zeker, ik ga de komende jaren de koers van het Summa College met belangstelling volgen.

Na het strategieprogramma worden de ontwikkelingen van de studentenaantallen besproken. Als één van de weinige ROC’s in Nederland groeit dit aantal nog bij het Summa College. Maar net als bij de andere ROC’s zal ook het Summa College rekening moeten houden met een afname. Wat betekent dit voor de organisatie en vooral wat betekent dit voor het tekort van mensen in oa techniek en zorgsector? Het is duidelijk dat er op regioniveau een gezamenlijk masterplan moet komen voor de komende jaren.

Uiteraard staan ook de financiën op de agenda. Net als veel andere organisaties maakt ook het Summa College de stap naar datagedreven werken waarvoor diverse management dasboards en rapportages worden ontwikkeld. Dashboards en rapportages die vooral moeten leiden tot het goede gesprek in de organisatie. Mooi om te zien dat in de droom van het Summa College niet de cijfers centraal staan, maar men vooral de mens wil zien. Op dit moment de begroting voor 2022 afgerond en tijdens het overleg wordt het proces verder afgestemd.

Na de mededelingen, besluitenlijst en rondvraag wordt het overleg afgesloten en kan ik terugkijken op een zeer interessant CvB-overleg. Als toezichthouder bij diverse organisaties was het erg interessant om te zien hoe een CvB de komende RvT-bijeenkomst voorbereid. Een kijkje achter de schermen die je niet zo vaak krijgt. Heel bijzonder!

Na het CvB-overleg stap ik in de auto naar de Brainport Industries Campus (BIC), een internationale campus van Brainport Eindhoven waar onderwijs en bedrijven op het gebied van high tech bij elkaar komen. Als ik het indrukwekkende gebouw binnenloop, word ik bij binnenkomst al begroet door Kevin Daly, teamleider maatwerk & contract onderwijs bij Summa College. Na een kop koffie en kennismaking, leidt Kevin mij rond door het gebouw dat op dit moment mede door corona erg rustig is. BIC, dat de komende jaren moet uitgroeien tot het clubgebouw van de maakindusstrie, is in 2019 geopend door koning Willem-Alexander. De eerste Fabriek van de Toekomst op de BIC heeft een omvang van 100.000 vierkante meter. Hier wordt the next generation van de hightech maakindustrie opgeleid in een ‘state of art’ werk- en leeromgeving.

Met Kevin heb ik een mooi gesprek over de toekomst van leven lang ontwikkelen. Hoe dat in het verleden in de bedrijfsschool van Philips plaatsvond en nu een ander vorm moet krijgen. Over de huidige BBL/BOL-structuur in het middelbaar beroepsonderwijs. BBL staat voor Beroeps Begeleidende Leerweg en BOL voor Beroeps Opleidende Leerweg. Het belangrijkste verschil tussen een BBL- en een BOL-opleiding zit in het feit dat de student in een BBL-traject een arbeidsovereenkomst heeft met een werkgever en daarnaast vaak een dag in de week les volgt bij bijvoorbeeld een ROC of AOC. Een student in een BOL-traject heeft de juridische status van student/scholier en loopt tijdens zijn opleiding één of meer stages bij een bedrijf of organisatie. Bij de BIC zijn het vooral BBL-studenten. En daarmee hebben we meteen één van de knelpunten van het huidige systeem te pakken. Als je een opleiding wilt doen, dan zul je eerst op zoek moeten naar een werkgever die je wil begeleiden. De droom van Kevin en van het Summa College is dat iedereen op zijn eigen tijd en niveau moet kunnen instappen in een opleiding zonder dat je daarvoor eerst een erkend leerbedrijf moet vinden. Als ik Kevin goed heb begrepen worden op dit moment de eerste pilots gedaan met opleidingen met open inschrijving.

Zat me al te bedenken, als er in de regio Arnhem een open opleiding is op het gebied van houtbewerking, dan schrijf ik me per direct in. Ik zou wel wat meer met mijn handen willen werken!

Na de rondleiding door de BIC rijd ik weer terug naar de de lokatie Sterrenlaan waar ik samen met Laurent op zijn kantoor virtueel aanschuif bij een teamleidersoverleg. Alhoewel er niet een vaste agenda is, gaat het overleg al snel over de open dag die het weekend daarvoor heeft plaatsgevonden gevolgd door een discussie over hoe om te gaan met de nieuwe coronamaatregelen. Teamleiders van verschillende lokaties delen hun ervaringen. Mooi om van het meer beleidsmatige CvB-overleg in de ochtend te worden meegenomen naar de dagelijkse praktijk in het teamleidersoverleg.

Als laatste onderdeel van mijn dagstage bij het Summa College heeft Laurent mij gekoppeld aan Régine van Lieshout, directeur van het Ster College maar vooral ook initiatiefnemer en kartrekker van leven lang ontwikkelen bij Summa College. Samen met Régine heb ik een mooi gesprek over misschien wel het belangrijkste aandachtsgebied voor het beroepsonderwijs de komende jaren. Over het beleid, de strategie en de aanpak van leven lang ontwikkelen vanuit het middelbaar beroepsonderwijs. Over datagedreven werken om te bepalen welke opleidingen nodig zijn om te kunnen voldoen aan de behoefte op de arbeidsmarkt in de regio. Over de rol van communities of werkgemeenschappen bij leven lang ontwikkelen. Over de droom van het Summa College en de stap van dromen naar doen. Het is duidelijk dat ook voor het Summa College de komende jaren leven lang ontwikkelen een steeds belangrijker onderdeel zal uitmaken van het onderwijs. En daarmee kwamen verschillende onderwerpen die de dag voorbij komen heel mooi bij elkaar.

Dank voor jullie inspiratie Laurent de Vries, Henk Slagt, Renate Reijmers, Kevin Daly, Régine van Lieshout en alle anderen die ik tijdens mij dagje stage heb gesproken. Het verslag is slechts een impressie van de ervaringen en inzichten die ik deze dag heb opgedaan. Op de terugreis heb ik meerdere malen gedacht, als ik morgen opnieuw mijn carriere zou mogen starten dan zou ik waarschijnlijk in het middelbaar beroepsonderwijs gaan werken. Wat een geweldige plek om te werken en leren!