Om na te gaan in hoeverre door overheidsorganisaties algoritmen worden ingezet heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in februari 2018 een vragenlijst opgesteld en uitgezet onder ministeries, uitvoeringsorganisaties, provincies, gemeenten en waterschappen. Hierbij gaat het specifiek om ‘intelligente’ algoritmen die worden ingezet voor productie of onderzoek en de basis vormen voor besluiten over personen of anderszins impact hebben op een persoon of groepen personen.

CBS is gevraagd om de ingevulde vragenlijsten te analyseren en samen te vatten in een rapport. Het rapport ‘Verkennend onderzoek naar het gebruik van algoritmen binnen overheidsorganisaties‘ is in november 2018 gepubliceerd.

Het CBS-rapport bevat geen details, derhalve heeft NOS een WOB-verzoek ingediend voor inzage in de resultaten. Deze werden afgelopen week gepubliceerd op NOS.nl: Overheid gebruikt op grote schaal voorspellende algoritmes, ‘risico op discriminatie’.

Toeval of niet, op dezelfde dag komt VVD naar buiten met voorstel dat bedrijven en overheden jaarlijks moeten rapporteren of hun algoritmes eerlijk en betrouwbaar zijn. Overigens geen nieuw idee, eerder dit jaar maakte de gemeente Amsterdam al bekend dat het algoritmes onder toezicht wil stellen. Gemeente Amsterdam heeft daarvoor accountantskantoor KPMG ingeschakeld om een methode te ontwikkelen. Volgens het FD zou KPMG deze week ook de resultaten publiceren van een enquête onder 1100 Nederlanders en hun opvatting over algoritmes. Belangrijkste conclusie: 93% is vóór toezicht. De meesten vinden dat een taak voor overheid of voor accountants.

Update:
Het KPMG-rapport ‘Vertrouwen van de Nederlandse burger in algoritmes‘ (pdf) is inmiddels beschikbaar.

Bronnen:

• Big Data in een vrije en veilige samenleving (WRR, april 2016)
• Kamerbrief over onderzoek naar algoritmen (Tweede Kamer, februari 2018)
• Marlies van Eck, Geautomatiseerde ketenbesluiten & rechtsbescherming (Dissertatie. Public Law, School of Law, Tilburg University) (Universiteit Tilburg, februari 2018)
• Minisymposium ‘Experimenten met Big Data’ (Rijksoverheid, april 2018)
• Minisymposium ‘Datakwaliteit’ (Rijksoverheid, juli 2018)
• Gebruik van algoritmen door overheidsorganisaties (CBS, novemver 2018)
• De Tweede Kamer praat over de risico’s van het gebruik van algoritmes voor handhaving en opsporing (NRC, januari 2019)
• Kamerbrief met reactie op UU-rapport Algoritmes en grondrechten (Rijksoverheid, maart 2019)
• A governance framework for algorithmic accountability and transparency (pdf) (EU, april 2019)
• Cathy O’Neil: Amsterdam loopt voorop en wijst de weg (april 2019)
• Overheid gebruikt op grote schaal voorspellende algoritmes, ‘risico op discriminatie’ (NOS, 29 mei 2019)
• Algoritmen bij de Overheid (NOS, 29 mei 2019)
• Discussie op Twitter (mei 2019)
• Initiatiefnota van het lid Middendorp: Menselijke grip op algoritmen (29 mei, 2019)