De bibliotheek van de toekomst

door Marco Derksen op 5 oktober 2017

Deze week met directies van openbare bibliotheken, SPN en landelijke bibliotheek-organisaties op studiereis naar Engeland. Een klein maar divers gezelschap van beleidsbepalers en beslissers waarbij het leren van elkaar en het samen werken aan innovatie centraal stond. De thema’s waren multifunctionele accommodaties (mfa’s), sociale innovatie en sociale waarde. Een inspirerende studiereis dat me aan het denken heeft gezet over de toekomst van de bibliotheek.

Tijdens de studiereis hebben we het kantoor van architectenbureau Mecanoo in Manchester bezocht (oa verantwoordelijk voor de bibliotheken van TU Delft en Birmingham) en de bibliotheken van Manchester, Chester en Devon:

  • De Manchester Central Library is gevestigd in een indrukwekkend gebouw, maar kent een redelijk klassieke opzet van een bibliotheek. Prachtige ruimtes vol met boeken, boeken en nog eens boeken!
  • Dat in tegenstelling tot het Storyhouse in Chester, een multifunctionele accommodatie waar oa bibliotheek, theater en bioscoop op een prachtige manier zijn geintegreerd. Er heerst een huiskamersfeer waarbij de boeken door het hele pand zijn te vinden. De kook- en reisboeken in de ruimte waar je ook een kop koffie of een lunch kunt bestellen, de biografieen in de ruimte voor de bioscoop, etc. Een bevlogen Alex Clifton van Storyhouse nam ons mee in de visie en aanpak van Chester. Een prachtig voorbeeld van hoe een multifunctionele accommodatie kan functioneren. Een must see voor bestuurders van accommodaties zoals Rozet in Arnhem waarbij de verschillende activiteiten als ‘silo’s’ zijn blijven werken. Meer lezen over de visie en aanpak van Storyhouse kan via Chester Chronicle en The Guardian.
  • Met de beperkte middelen die Devon Libraries in Exeter tot haar beschikking heeft, probeert ook deze bibliotheek er een multifunctionele omgeving van te maken dat fungeert als community hub voor de lokale samenleving. Door bezuinigingen is er in Devon voor gekozen om onafhankelijk verder te gaan als stichting met financiele ondersteuning vanuit overheid. Zonder impuls aan accommodatie en ondernemerschap vrees ik echter dat Devon Libraries binnen afzienbare tijd opnieuw in de financiele problemen gaat komen.

De vraag is hoe de openbare bibliotheek van de toekomst er uitziet. Voor mij is het duidelijk dat er een belangrijke publieke taak blijft bestaan om burgers te helpen met kennis en vaardigheden om mee te kunnen doen in de samenleving. In een tijd waarin de technologische ontwikkelingen sneller gaan dan ooit en waarbij de risico’s daarvan (denk aan fakenews, nudging, privacy, etc) is dit belang misschien zelfs groter dan ooit. De vraag is hoe de bibliotheken dit met de beschikbare middelen die het heeft zo goed mogelijk kan doen. Wat mij betreft staat daarin samenwerking centraal.

Samenwerking met organisaties die net als de bibliotheek de empowerment van burgers (is daar geen beter Nederlandse term voor te bedenken?) als uitgangspunt hebben. Denk daarbij aan cultuur- en welzijnsorganisaties, maar ook aan organisaties als een Kamer van koophandel, Woningcorporaties, UWV en onderwijsinstellingen. En als dat in een gezamenlijk multifunctionele accommodatie kan, dan is dat geweldig. Maar ook en misschien wel belangrijker nog, de samenwerking met lokale communities. Niet door alleen zelf initiatieven te ontplooien, maar vooral ook door de lokale communities uit te nodigen, te inspireren en te faciliteren. De bibliotheek als platform voor lokale communities. En als laatste de samenwerking met elkaar om de technologische kansen en bedreigingen op te kunnen pakken. Kansen om beter kennis te ontwikkelen en delen. Kansen om verschillende communities aan elkaar te verbinden. Kansen om echt te luisteren naar de behoefte vanuit de samenleving. Kansen om technologie in te zetten ter ondersteuning om tijd en energie over te houden om te kunnen besteden aan waar het echt om gaat: mensen helpen zichzelf te blijven ontwikkelen om mee te kunnen doen in de samenleving!

Overige blogs studiereis:

Fotoimpressie:

7 reacties

Profielfoto
Hanneke Idema op schreef:

Past mooi bij het programma Publieke bekostiging gemeente Castricum. Volgende week even over verder praten!

Beantwoord

Goede vraag van @stadsbewoner via Twitter:

Dus concreet: hoe meet de bibliotheek straks of ze haar werk goed heeft gedaan of niet? oftewel, hoe toon je de toegevoegde waarde aan?

Beantwoord

Beantwoord

Beantwoord

Francine Houben over de bibliotheek als kathedraal:

Francine Houben is oprichter en creatief directeur van architectenbureau Mecanoo in Delft. Ze ontwierp de bibliotheek van de Technische Universiteit Delft en de Library of Birmingham. Momenteel werkt zij aan de renovatie van de New York Public Library. Voor Houben is een bibliotheek meer dan een huis voor boeken; het zijn de ‘kathedralen van onze tijd’ waar mensen samenkomen op zoek naar kennis, ontwikkeling en ontmoeting. ‘Het idee van een bibliotheek als investering in het menselijke kapitaal van de stad, dat vind ik inspirerend.’

Beantwoord

Beantwoord

Mijn naam is Roeland Smeets, ik ben mediathecaris op een middelbare school, weliswaar geen stadsbibliotheek, maar ik heb ervaringen opgedaan, de afgelopen 22 jaar, die ook van belang kunnen zijn bij de inrichting van een stadsbibliotheek. In Amsterdam bezoek ik de OBA regelmatig en ik zie dat er grote overeenkomsten tussen (samen-) werkende jongeren bij mij zijn en in de OBA.

Allereerst is het belangrijk dat een bibliotheek meerdere ruimtes kan bieden om gezelschappen van verschillende grootte onder te kunnen brengen, op zo’n manier dat het gezelschap kan leren en studeren op de manier die op dat moment passend is. Dat zal vaak zijn: met overleg, maar niet storend voor anderen. Het probleem daarbij is dat een gezelschap uit het oog kan verliezen dat het anderen stoort, bijv. doordat het ongemerkt steeds gezelliger wordt. In zo’n geval kan dat gezelschap zich beter verplaatsen naar een ruimte waar het volledige vrijheid heeft.

Wat ik probeer aan te geven is dat individuele gebruikers vaak wel door hebben dat ze andere storen , maar voor groepen is dat moeilijker. Ik heb indertijd, in het jaar 2000, het Studiehuis mee mogen maken. Toen werd er van uit gegaan dat leerlingen het kunnen: zelfstandig werken. Leerlingen kregen een ruimte aangeboden waarin ze geacht werden te werken. Wat je dan krijgt is dat degene die dat beslist niet van plan is, de norm stelt en “Spelletjes”. roept en dat degenen die willen werken in overtreding zijn omdat ze een andere ruimte (wellicht thuis) op zoeken. Anticiperen dat is een noodzaak voor degene die het beleid voert over een of (liefst) meerdere studieruimtes. Want als je een groep jongetjes met pretoogjes ziet binnen komen, dan is de kans levensgroot dat ze elkaar willen inwijden in de geneugten van bepaalde spelletjes, en dat levert enthousiast lawaai en overlast op, Dus: geef ze een aparte ruime en doe de deur achter ze dicht. Bij mij zal zo’n gezelschap weten welke ruimte klaarstaat en is er dus geen sprake van overlast. Afgezien van “orde”-) beleid heeft een biblio- of mediathecaris wel meer te doen: helpen bij praktische of inhoudelijke computerproblemen. Lonender is het als je een goed boek kan aanraden of kan vertellen welke digitale bron bruikbaarder is en informatie bevat die het later te krijgen cijfer in opwaartse richting zal beinvloeden.

Má’w’. ik heb prachtig werk, ben 69 en wil nog vele jaren doorgaan want ik word optimistisch van die jongelui!

Beantwoord

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Laatste blogs

Bekijk alle blogs (966)
Contact