Ontwikkelingen op het gebied van de robotica, neurowetenschappen en biotechnologie dwingen ons om de vraag te stellen wat eigenlijk nog het verschil is tussen mens en robot, tussen evolutie en innovatie, tussen natuurlijk en kunstmatig leven. Terwijl de evolutie ooit bestond uit natuurlijke selectie, betreden we het tijdperk van kunstmatige selectie. Mogen we hiermee planten, dieren en mensen ‘verbeteren’? Wie we zijn en wat we willen worden, is meer dan ooit een open vraag, een opgave. Nietzsche noemde de mens een ‘eeuwig toekomstige’, altijd bezig het leven zelf vorm te geven. In zijn boek “Also sprach Zarathustra” stelt Nietzsche dat de mens van nu slechts een schakel is, een ontwikkelingsfase tussen een dier en de übermensch die we eigenlijk bedoeld zijn te worden.
Ook dit jaar weer veel aandacht voor de toenemende samensmelting van mens en technologie. In het voorjaar zond de VPRO de documentaire De volmaakte mens uit, een zesdelige serie waarin schrijver en columnist Bas Heijne op zoek ging naar de toekomst van ons soort. En eind oktober lanceerde Koert van Mensvoort, sinds kort mijn collega in de Raad van Toezicht van de VPRO, tijdens de Dutch Design Week de nieuwe natuurbeweging Next Nature Network. Een natuurbeweging die niet terugkijkt en alles wil houden zoals het was, maar die vooruit kijkt en nadenkt over hoe design en technologie op positieve manier mens en natuur kan beinvloeden.
Ter voorbereiding op mijn colleges digitaal leiderschap het komend jaar, ging ik de afgelopen dagen op zoek naar filosofische beschouwingen over mens en technologie. In Nederland komen we dan al snel uit op filosofen als Peter-Paul Verbeek, Jos de Mul, Hans Schnitzler en Joke Hermsen. Voor de liefhebber een overzicht van hun meest recente lezingen (suggesties zijn uiteraard welkom).
Bron: Sciencephoto.com
- Knutselen aan de mens, NLT Conferentie (Februari 2014)
- I Am Media, Universiteit Twente (juni 2014)
- Van nature kunstmatig, over hubots en echte mensen, Radboud Universiteit (maart 2014)
- Het digitale proletariaat, Radboud Universiteit (oktober 2015)
- Stil de Tijd, NTR Academie (september 2013)
- Kairos, VPRO Boeken met Wim Brands (maart 2014)
- Studium Generale Tijd, Deel 1, Bibliotheek Den Bosch (maart 2015)
- Studium Generale Tijd, Deel 2, Bibliotheek Den Bosch (maart 2015)
- Van lineaire naar circulaire tijd en economie, Rabobank (juli 2015)
- Kairos is een tussentijd die de klok doet zwijgen en waar het verleden op de toekomst botst, 7 Ditches TV (november 2015)
Verder lezen en kijken:
- De fabriekscene uit Charlie Chaplin’s film Modern Times
- Studium Generale over mens en technologie
- Zie de mens – hij is niet meer, Maand van de filosofie (april 2014)
- De volmaakte mens? Debat over grote levensvragen door Peter-Paul Verbeek, Marcel Karperien en Henk Jochemsen, Veritas forum (mei 2015)
2 reacties
Hoi Marco, We delen de enorme nieuwsgierigheid en zoektocht in deze vraagstukken. Wellicht kan het dossier ‘Sleutelen aan de mens’ van het filosofiemagazine je ook nog verder de weg wijzen. Uiteraard komen Jos en Peter-Paul hier ook in terug maar ook Francis Fukuyama en John Harris. Maar ook Peter Sloterdijk, een Duitse filosoof. Hij stelt in zijn lezing: Regels voor het mensenpark uit 1999: Kunnen we nieuwe regels voor het samenleven bedenken, vanuit het uitgangspunt dat de mens niet de grens en niet de maat aller dingen is? Kortom heel veel inspiratie en een mooie zoektocht. Corine Jansen
Dank voor de tip Corine! Was eerlijk gezegd de serie Sleutelen aan de mens van afgelopen jaar helemaal vergeten, maar die hoort ook zeker in dit overzicht thuis:
http://wittemanontdekt.vara.nl
En uiteraard het dossier waar je naar verwijst:
http://www.filosofie.nl/dossiers/sleutelen-aan-de-mens.html
En moeten idd snel weer eens bijpraten!