Begin dit jaar gaf het World Economic Forum (WEF) voor het derde jaar op rij de waarschuwing af dat de inkomensongelijkheid in de Westerse wereld aan het toenemen is (via: Trouw).
Deze ongelijkheid neemt volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) al toe sinds 1980. Oorzaken zijn o.a. het verplaatsen van werk naar lagelonen landen en de technologische ontwikkelingen. Het verplaatsen van werk heeft er toe geleid dat laagopgeleiden steeds meer moeten concurreren om minder banen en dat drukt de lonen. De crisis heeft dit effect de laatste jaren nog eens versterkt. Technologische ontwikkelingen daarentegen bevoordelen juist hoogopgeleiden die beter geïnformeerd en met een groter netwerk toegang hebben tot schaarse en goedbetaalde banen. Een ontwikkeling die overigens jaren geleden in Nederland door Centraal Plan Bureau (CPB) werd geconstateerd.
Interessant in dit verband is het werk van Thomas Piketty, een Franse economist die in 2013 het boek Le Capital au XXIe siècle (het kapitaal in de 21ste eeuw) publiceerde. Deze maand komt ook de Engelse vertaling van het boek op de markt. Piketty laat in het boek zien dat de ongelijkheid tussen rijk en arm vandaag dezelfde omvang neemt zoals in de 19e eeuw (zie figuur) (via: Economist).
Nog interessanter wordt het wanneer we deze ontwikkelingen eens vergelijken met de technologische ontwikkelingen die ik schets in Van de eeuw van mijn vader naar de eeuw van mijn dochters.
3 reacties
[…] gaat de ongelijkheid tussen rijk en arm vandaag naar dezelfde omvang als die in de 19e eeuw (via: KM). Volgens de recente Oxfam-publicatie Working for the few (pdf) bezitten de 85 rijkste mensen van […]
Interessant vraagstuk.
Technologische ontwikkelingen leiden veelal tot verplaatsing van waardecreactie van mens naar machine. Machines realiseren voor steeds meer type werkzaamheden meer schaalvoordeel en hogere marges dan menselijke arbeid.
Ondernemers in een kapitalisch systeem kiezen voor de hogere winst, ten koste van banen.
Het menselijk kapitaal wat op deze manier beschikbaar komt op de markt concurreert om steeds minder banen, waardoor de lonen dalen.
Kort door de bocht: de ondernemer maakt meer winst, de arbeider krijgt minder loon.
Deze trend versnelt doordat technologische ontwikkelingen versnellen en steeds meer type werkzaamheden overgenomen kunnen worden door machines (met name computers, robots).
In de documentaire ‘ Inequality for All’ http://inequalityforall.com/ laat econoom Robert Reich zien hoe in de US deze toename in mogelijkheden van technologie vertaald zijn door de politiek van destijds. De grafiek bovenaan dit artikel toont het resultaat van de combinatie van die twee.
Waarom dit een probleem is wordt duidelijk geïllustreerd door de auteurs van ‘The spirit level’ http://en.wikipedia.org/wiki/The_Spirit_Level:_Why_More_Equal_Societies_Almost_Always_Do_Better .
Wilkinson en Pickett beweren dat grote ongelijkheid in inkomsten leiden tot problemen op gebied van ondere andere fysieke en mentale gezondheid, drugverslaving, onderwijs, en criminaliteit.
Verdergaande automatisering van het productieproces hoeft echter geen probleem te zijn als er tijdig op wordt geanticipeerd.
Tijdelijk meer nivelleren zodat de samenleving de ontwikkeling kan opvangen? Investeren in onderwijs om de middenklasse klaar te stomen voor gebruik van IT? Herscholing?
Ik vermoed overigens ook dat economische krachten er zelf voor zullen zorgen dat menselijke arbeid die (nog) niet te automatiseren is meer gewaardeerd, en dus beloond, wordt.
Denk bijvoorbeeld aan het echt blij maken van de consument, in de persoonlijke context waarin de dienst wordt geconsumeerd. Echt de klant helpen vereist meer dan ‘standaard’ diensten leveren. Voor dat afwijken van de standaard dienstverlening hebben we het inlevingsvermogen en de creativiteit van de mens nog hard nodig.
Interessante aanvullende links: