Het concept network society bestaat natuurlijk al veel langer. En het is ook van alle tijden dat de opkomst van een nieuw medium een invloed heeft op die netwerkmaatschappij. Ooit waren onze voorouders lid van een redelijk gesloten netwerk en binnen dat netwerk groeiden ze op, gingen er werken, vonden er hun partner, deelden er hun verdriet en geluk en gingen er dood. Door de opkomst van ‘nieuwe media’ als krant, radio en tv werd hun wereld steeds groter en bewogen mensen zich in steeds meer netwerken. Ze groeiden op in het ene netwerk, vonden vrienden in een ander netwerk en gingen naar hun werk in weer een ander netwerk.

Het was Marshall McLuhan die eind jaren zestig al de wereld door de opkomst van ‘nieuwe media beschouwde als een dorp: The World is a Global Village. Nieuwe technologische ontwikkelingen bieden ons steeds meer mogelijkheden om met elkaar in contact te komen, met elkaar te communiceren, te innoveren en kennis te delen. We zijn meer met elkaar verbonden dan ooit te voren (en dat zal alleen nog maar verder toenemen). De network society zal stap voor stap overgaan in de networked society (of society 3.0) waarin we altijd en overal verbonden zijn.

Die toekomst van de nieuwe netwerkmaatschappij was ook het centrale thema van de sessie Shaping the Networked Society dat het Zweedse bedrijf Ericsson in 2011 organiseerde tijdens het Mobile World Congress in Barcelona. Openingsspreker Gerd Leonhard presenteerde destijds zijn visie op de netwerkmaatschappij.

Ericsson is als fabrikant van telecomapparatuur één van de multinationals dat zich bezig houdt met de toekomst van de genetwerkte maatschappij. Zo delen ze al jaren hun visie op Networked Society Inisghts en maakten in dat kader enkele jaren geleden de korte documentaire The Networked Society, On the Brink met o.a. David Weinberger (co-auteur Cluetrain Manifesto), David Rowan (chief editor Wired UK), Caterina Fake (founder Flickr) en Eric Wahlforss (co-founder Soundcloud).

Naast Ericsson werken tal van andere technologiebedrijven aan de toekomst van de genetwerkte maatschappij. Denk daarbij aan bedrijven als Cisco, IBM en onze eigen Philips. Veel van deze technologiebedrijven komen samen in projecten als New Songdo, een modelstad voor de toekomst.

Veel van de ontwikkelingen binnen bedrijven richten zich op technologie, maar in de maatschappij zal het straks vooral gaan om hoe wij die technologie gebruiken en wat dat betekent voor onze manier van leren, werken en leven. Wat zijn de gevolgen van een verschuiving van een netwerkmaatschappij naar een genetwerkte maatschappij? Hoe ziet het nieuwe dorp van McLuhan er uit?

Jan van Dijk vertelde tijdens de terugreis naar Arnhem afgelopen week, dat hij samen met collega Alexander van Deursen werkt aan onderzoek naar de digitale vaardigheden van mensen en wat dit betekent voor de maatschappij. Welke basisvaardigheden hebben we nodig om uberhaupt mee te kunnen in de genetwerkte maatschappij en welke professionele vaardigheden hebben we vervolgens nodig in ons werk? Kortom, wat zijn de sociale aspecten van de huidige nieuwe media?

Foto: Marco Derksen