Afgelopen week viel het novembernummer van OneWorld Magazine (pdf) in de bus met dit keer als thema de doe-het-zelf burger naar aanleiding van het recente congres Lokale Kracht over nieuwe energie in wonen, welzijn en zorg. Geen nieuw begrip, vorig jaar organiseerde het Montesquieu Instituut al een bijeenkomst over de doe-het-zelf burger en in 2010 gebruikte Ira Helsloot de term doe-het-zelf burgers in hoofdredactioneel commentaar in het NRC. Maar wat is nu eigenlijk een doe-het-zelf burger en is het vooral een noodzakelijk kwaad omdat de overheid zich terugtrekt (door bezuinigingen) en creatieve burgers op zoek moeten naar oplossingen of is het ook een trend in de verdere ontwikkeling van de nieuwe netwerksamenleving?

Het was kabinet Balkenende die de burger opriep om meer verantwoordelijkheid te nemen. Dat resulteerde onder andere in een wet die scholen verplicht les te geven over burgerschapsvorming, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en meerdere ‘wethouders burgerschap’. Nu is het crisis, de regering moet miljarden bezuinigen en daarmee wordt het belang van actief burgerschap nog groter.

Er zijn inmiddels prachtige voorbeelden (zie ook: Power to the people). Van bewoners van kleine dorpen die gezamenlijk de plaatselijke buurtsuper of het buurthuis redden, burgers die hun eigen energie opwekken en distribueren, burgers die het beheer over openbaar groen op zich nemen en landmarkten waar voedsel uit eigen streek verkocht wordt en de afstand tussen producent en consument kleiner wordt. Maar is dit nu armoede of vooruitgang?

In voorbeeldland Engeland besteedt premier Cameron 300 miljoen pond aan de Big Society, maar bezuinigt hij tegelijkertijd 5 miljard op maatschappelijke organisaties en publieke diensten, zoals bibliotheken. Een no-go, volgens experts. Net als het enkel inzetten op burgerparticipatie om het draagvlak voor nieuw beleid te vergroten, zo waarschuwt de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid WRR in het rapport Vertrouwen in burgers. ‘Beleidsmakers moeten een gepaste ruimte laten voor burgers: weten wanneer ze nodig zijn en wegblijven als dat niet het geval is.’

In Nederland zijn de meningen verdeeld en lezen we artikelen van ‘Big Society werkt ook in Nederland‘ tot ‘Big Society past Nederland niet.’ Een overheid dat zich terugtrekt en burgerinitiatieven stimuleert is in mijn beleving een goede ontwikkeling als deze initiatieven ook voldoende tijd krijgen om de stap van overheid- naar burgerinitiatief te kunnen maken. Bovendien moet de overheid zich niet geheel terugtrekken maar zou het moeten kijken naar een nieuwe, stimulerende en faciliterende rol. Daarnaast denk ik dat we door het gebruik van sociale technologie deze burgerinitiatieven efficienter en effectiever kunnen maken.

Op naar big society of society 3.0!