Op de Dutch Design Week 2021 presenteerde architect en voormalig rijksbouwmeester Floris Alkemade namens het College van Rijksadviseurs en samen met World Design Embassies een tentoonstelling in de vorm van een labyrint. De tentoonstelling is een vertaling van zijn essay ‘De Toekomst van Nederland. De kunst van richting te veranderen‘.
Het labyrint verbeeldt ‘de kunst van richting te veranderen’. Het gaat om het vinden van nieuwe wegen, om een nieuwe manier van kijken en handelen. Het labyrint is opgebouwd uit drie delen. Het eerste deel gaat over sociaal-maatschappelijke veranderingen en de zoektocht naar solidariteit. Het tweede deel gaat over onze hang naar controle in onzekere tijden – in positieve en in negatieve zin. En het derde deel gaat over ons vermogen om te dromen en mooiere toekomsten te verbeelden, en roept op tot een gezamenlijk handelen vanuit solidariteit.
Floris Alkemade over de tentoonstelling:
“We leven in revolutionaire tijden. Of het nu gaat om klimaatverandering, de afname van biodiversiteit, de uitputting van de bodem, de woningnood, toenemende ongelijkheid, of de voortrazende digitalisering – het zijn grote veranderingen die verontrustend snel op ons afstormen. Ze vragen om aanpassingsvermogen, om nieuwe antwoorden, maar ook om een andere kijk op tijdloze vragen: Hoe willen nu en straks samenleven? Hoe willen we met de planeet omgaan? En wat willen we nalaten aan de volgende generatie?
Hierop zijn geen eenduidige antwoorden te formuleren. De beste manier om naar de toekomst te bewegen, is om de beweging zelf te omarmen en vanuit die beweging steeds weer op zoek te gaan naar nieuwe mogelijkheden. De rechte lijn van A naar B is een dodelijke strategie geworden, het gaat nu om de kunst van richting te veranderen.
Het pad naar de toekomst is geen rechte lijn, maar een aanhoudend zoeken, dwalen en vanrichting veranderen.
Onze tijd biedt daarmee een even urgente als unieke kans om op veel terreinen tegelijk van richting te veranderen. Het is onze taak niet te blijven hangen in doembeelden, maar om ruimte te maken voor dromen. Daarvoor zijn allereerst verbeeldingskracht en nieuwe verhalen nodig. Kunstenaars, wetenschappers en ontwerpers kunnen daarbij helpen: zij kunnen verlangen naar verandering oproepen door het verbeelden van mogelijke nieuwe toekomsten. Er is geen routekaart richting toekomst, het zal een dwaaltocht zijn waar kennis en improvisiekracht elkaar meer dan ooit nodig hebben. Met als inzet het voortbestaan van de mensheid.
Over die onzekere toekomst gaat deze tentoonstelling. Het ontwerp dat we samen met Overtreders W hebben uitgewerkt, is gebaseerd op het 17e-eeuwse labyrint in de tuin van Versailles in Frankrijk. Het doolhof verbeeldt het plezier maar ook de ernst van het dwalen, hier wijst niet de zekerheid maar de twijfel de weg. Solidariteit, sturing en verbeeldingskracht liggen aan de basis van een allesomvattende en uiterst welkome wending. Vanuit het inzicht dat we als mensen met al het andere leven op de planeet verbonden zijn.
Het labyrint vertelt een verhaal dat opgebouwd is uit bewegingen, uit nieuwe inzichten en een moreel besef dat onze verantwoordelijkheid verreikend is. Soms schrijnend realistisch en soms onverbloemd idealistisch. Aan ieder die het layrint bezoekt de vrijheid om met deze stemmen en beelden een eigen verhaal samen te stellen. Het labyrint zelf is ook onverbloemd idealistisch: we willen een verlangen naar een onzeker toekomst opwekken.
Welkom in de nieuwe tijd, welkom in het labyrint!”
3 reacties
Sidenote: Een “doolhof” is niet hetzelfde als een “labyrinth”.
Volgens Wikipedia: “Bij een labyrint is het niet de bedoeling een bepaald punt te zoeken (middelpunt of uitgang). Een labyrint heeft maar één gang; degene die erdoor loopt komt uiteindelijk vanzelf bij het eindpunt. Een doolhof was oorspronkelijk een tuin (hof) waarin men kon verdwalen (dolen).”
Klinkt een beetje wijsneuzerig, misschien is dat het ook.
Je hebt gelijk, zal het doorgeven aan Floris! 😉
Precies: in een Doolhof raak je de weg kwijt, terwijl je in een labyrint juist je weg vindt!