Het boek Zieke zorg beschrijft hoe de Nederlandse zorg sinds 2006 is hervormd. De invoering van gereguleerde marktwerking en later de decentralisatie van langdurige zorg en jeugdzorg gaven zorgverzekeraars en gemeenten veel macht, met productieplafonds, contracten en indicatieprocedures als gevolg. Girbes laat zien hoe dit leidde tot meer administratie, versnippering en wachttijden, en hoe patiënten en zorgverleners de dupe zijn van een systeem dat vooral gericht is op kostenbeheersing. Hij illustreert dit met verhalen van patiënten die onnodig lang wachten op zorg of verdwalen in de bureaucratie.

Centraal staat de analyse dat concurrentie, schaalvergroting en protocollering niet hebben geleid tot betere zorg. Integendeel, fusies vergroten reistijden, preferentiebeleid ontregelt patiënten, en administratieve controles zetten de relatie tussen arts en patiënt onder druk. Girbes bespreekt ook de effecten van specialisatie en de verschuiving naar loondienst voor medisch specialisten, waardoor continuïteit en autonomie afnemen. Hij wijst op de cruciale, maar vaak onderschatte rol van verpleegkundigen en huisartsen en waarschuwt dat hun positie verzwakt, terwijl zij juist zorgen voor overzicht, nabijheid en preventie.

In een gesprek met Marlies Dekkers in De Nieuwe Wereld licht Girbes deze analyse verder toe. Hij bespreekt de casus van ‘Bernard Hofman’, een restauranthouder wiens eenvoudige galblaasoperatie door wachttijden en budgetplafonds uitmondt in een langdurige IC-opname met grote persoonlijke en maatschappelijke gevolgen. Het gesprek benadrukt dat vertragingen niet alleen menselijk leed veroorzaken, maar ook economische schade. Girbes bekritiseert de macht van zorgverzekeraars en wijst erop dat hervorming alleen kans van slagen heeft als professionals en burgers zelf druk uitoefenen om het systeem te veranderen.

Het boek eindigt met concrete voorstellen om de zorg toekomstbestendig te maken. Girbes pleit voor het afschaffen van de diagnose-behandelcombinaties en de introductie van regionale lumpsumfinanciering, waardoor concurrentie plaatsmaakt voor samenwerking. Hij stelt voor bureaucratie terug te dringen door gebruik te maken van kunstmatige intelligentie en spraaktechnologie, en dure accreditaties te vervangen door peerreview-modellen zoals ‘In Elkaars Keuken Kijken’. Verder wil hij meer zeggenschap en betere arbeidsvoorwaarden voor zorgprofessionals, investeren in onderwijs en preventie, en de huisarts opnieuw positioneren als poortwachter. Zijn oproep is niet alleen gericht op bestuurders en politici, maar ook op de samenleving: accepteer dat niet alles maakbaar is en dat fouten soms onvermijdelijk zijn, zodat de zorg kan focussen op leren en verbeteren in plaats van defensief gedrag.

Het geheel leest als een activistisch pamflet over de zieke zorg en hoe we daar weer uit kunnen komen. Het is een sterk pleidooi dat uitnodigt tot actie, ook al is het boek soms wat lastig te lezen en gaat Girbes hier en daar kort door de bocht. Juist die bevlogenheid maakt wat mij betreft Zieke zorg toch een aanrader voor iedereen die zich zorgen maakt over de toekomst van de Nederlandse zorg.