In zijn laatste uitzending voor Buitenhof ging Pieter Jan Hagens in gesprek met psychiater Dirk De Wachter. Tegen de achtergrond van de oorlogen in Gaza en Oekraïne, klimaatcrises en een afbrokkelend vertrouwen in instituties, stond het gesprek stil bij de vraag hoe mensen in onzekere tijden overeind blijven én verbonden blijven met elkaar.
Dirk De Wachter, bekend om zijn pleidooi voor kwetsbaarheid en verbondenheid, benadrukt dat mensen in onzekere tijden de neiging hebben zich terug te trekken in zichzelf. “Wij plooien te veel terug op het ikkige, op het alleenige, op het zelvige.” Juist dan is verbinding cruciaal: “De veerkracht van de mens heeft te maken met het samen moeilijke tijden kunnen doorstaan.” Zijn advies: “Beleg in verbinding. Dat is een belegging die een goed rendement oplevert, op korte én op lange termijn.”
Die verbondenheid begint dichtbij—thuis, op straat, op het werk. “Zorgzaam zijn, nabij zijn, connectie maken—dat zijn de kleine daden waar het om draait.” Tegelijk wijst hij op een vergeten realiteit: veel mensen hebben geen ruimte voor wereldnieuws of grote gevoelens, maar moeten simpelweg overleven. “Ze kijken hoe ze de maand doorkomen.”
Over het toenemende dreigingsdenken blijft De Wachter nuchter. “Ik heb niet de indruk dat onze spoedgevallendiensten overspoeld worden met mensen met angstklachten. Wat ik zie is iets anders: ledigheid. Een no future-achtige toestand.” Die leegte vindt hij gevaarlijker dan angst.
Toch houdt hij vast aan wat hij met de Franse filosoof Emmanuel Levinas “hoop zonder hoop” noemt: geen optimisme, maar vertrouwen in betekenisvolle nabijheid. “We zijn samen, ook als het slechte tijden zijn. En we zullen elkaar ondersteunen.”
Wie iets wil doen, hoeft niet groots te denken. “Kijk eens om je heen. Zie wie er in je straat uit de wereld gevallen is. Zoek verbinding, ook daar.” Want ingeslikte woede maakt ziek, maar gedeeld kan ze tot beweging leiden.
In plaats van controle of afstand, pleit De Wachter voor nabijheid. Verbondenheid is niet optioneel, maar noodzakelijk. Dáár begint hoop.