Op 3 juni 2025 verschijnt The Optimist: Sam Altman, OpenAI, and the Race to Invent the Future, de eerste biografie van Samuel Harris Altman (geboren op 22 april 1985), een Amerikaanse technologie-ondernemer en investeerder, vooral bekend als CEO van OpenAI sinds 2019. De biografie is geschreven door Wall Street Journal-journalist Keach Hagey.
Het boek komt op een cruciaal moment: de wereld bevindt zich midden in een technologische transformatie waarin kunstmatige intelligentie een enorme impact lijkt te hebben op instituties, economieën en maatschappelijke verhoudingen. Altman staat symbool voor deze overgang – van Silicon Valley-ondernemerschap naar een nieuwe vorm van technocratisch leiderschap.
In aanloop naar de publicatie publiceerde de Wall Street Journal al een fragment uit het boek, waarin nieuwe details naar voren komen over de redenen waarom het bestuur van OpenAI Altman in 2023 tijdelijk ontsloeg.
De explosieve groei van OpenAI sinds de lancering van ChatGPT op 30 november 2022 is al even indrukwekkend als beangstigend. Binnen enkele weken bereikte de chatbot meer dan 100 miljoen gebruikers en ontketende daarmee een wereldwijde AI-revolutie. Nog geen jaar later, op 17 november 2023, werd Altman onverwacht ontslagen door het bestuur van OpenAI, om slechts vijf dagen later terug te keren – nadat bijna het voltallige personeel dreigde op te stappen. Deze dramatische episode vormt de kern van Hagey’s verhaal en biedt een lens op Altmans leiderschap, strategie en controverses.
Inhoudelijk biedt het boek een chronologisch overzicht van Altmans leven en carrière, van zijn jeugd in St. Louis tot zijn opkomst als Silicon Valley-machtsspeler. Hagey reconstrueert zijn eerste stappen als techondernemer, zijn tijd bij Y Combinator – waar hij Paul Graham opvolgde – en zijn rol bij de oprichting van OpenAI in 2015. OpenAI begon als non-profitorganisatie met als missie het ontwikkelen van veilige AGI (artificial general intelligence), maar groeide onder Altman uit tot een hybride techbedrijf met commerciële belangen en een uitzonderlijk bestuursmodel: geleid door een non-profitraad zonder financiële belangen.
Het boek onthult ook nieuwe feiten over de interne spanningen die tot zijn ontslag leidden. Zo blijkt dat het OpenAI Startup Fund, dat naar buiten toe als onderdeel van het bedrijf werd gepresenteerd, in werkelijkheid persoonlijk eigendom was van Altman. Daarnaast waren er meerdere incidenten waarbij Altman volgens collega’s cruciale informatie achterhield voor het bestuur. Een voorbeeld is het geval waarbij Microsoft zonder goedkeuring van de gezamenlijke veiligheidsraad een test van GPT-4 in India uitvoerde. Altman zou volgens CTO Mira Murati onterecht hebben beweerd dat de juridische afdeling daar toestemming voor had gegeven.
Hagey baseert haar verhaal op meer dan 250 interviews met mensen uit Altmans persoonlijke en professionele kring. Deze diepgravende research levert een complex beeld op van een man die wordt omschreven als briljant, obsessief, charismatisch en soms ongrijpbaar. Zijn geloof in technologische vooruitgang wordt door sommigen bewonderd, maar door anderen als gevaarlijk beschouwd. Altman zou, aldus Hagey, handelen met een bijna religieuze overtuiging – snel, risicovol en soms zonder transparantie.
Wat het boek bijzonder maakt, is de manier waarop Hagey de spanningsvelden binnen de AI-industrie blootlegt. Enerzijds is er de droom van menselijke vooruitgang, anderzijds de vrees voor machtsconcentratie en onvoldoende publieke controle. De episode rond Altmans ontslag toont hoe precair de balans is tussen technologische ambitie en verantwoord leiderschap. Het boek maakt duidelijk dat OpenAI geen traditioneel technologiebedrijf is, maar eerder een politieke entiteit in vermomming: geleid door principes, maar gevangen in machtsspelletjes.
Voorlopig lijkt The Optimist meer dan een klassieke ondernemersbiografie. Het is een venster op de machtsstructuren van de nieuwe technologische orde. De eerste fragmenten tonen hoe Altman door zijn omgeving soms wordt bewonderd als visionair, maar ook gevreesd vanwege zijn neiging tot manipulatie en geheimhouding. De vraag die boven het boek hangt is dan ook niet: wie is Sam Altman? Maar: wie bepaalt de toekomst van kunstmatige intelligentie – en wie bewaakt het publieke belang?
Met deze biografie belooft Keach Hagey niet alleen een portret van een man, maar een spiegel voor een sector en een samenleving in digitale transformatie. De verwachting is dat dit boek niet alleen veel stof zal doen opwaaien, maar ook een referentiepunt zal worden in het publieke debat over AI, leiderschap en verantwoording. Het verschijnt op 3 juni 2025 in het Engels en op 17 juni in het Nederlands onder de titel Sam Altman. De biografie. Over OpenAI en de race om de toekomst, uitgegeven door Meulenhoff.
Bron: The Secrets and Misdirection Behind Sam Altman’s Firing From OpenAI (WSJ, March 28, 2025)
