De woningmarkt in Nederland staat onder immense druk. Met een toenemende woningnood en urgente verduurzamingsdoelen moeten woningcorporaties hun traditionele werkwijzen herzien. Innovatie en digitalisering zijn hierbij essentieel, waarbij kunstmatige intelligentie (AI) een steeds grotere rol speelt. AI biedt niet alleen de mogelijkheid om processen te verbeteren, maar vooral om deze anders te organiseren. Het gaat hierbij om het vinden van nieuwe manieren om woningen te beheren, te bouwen en te verduurzamen, wat cruciaal is om de sector toekomstbestendig te maken.
In de podcast De Strategie van de Kreeft spreken Dorien van der Heijden en Yousri Mandour met bestuursvoorzitter Rob Haans en innovatiestrateeg Jan Theunissen van woningcorporatie De Alliantie over de ervaringen en uitdagingen met innovatie binnen de organisatie.
De Alliantie, een van de koplopers op het gebied van innovatie en digitalisering in de sector, heeft een innovatielab opgericht waar de afgelopen jaren bijna 100 innovaties zijn ontwikkeld. Veel van deze innovaties maken gebruik van AI om processen te optimaliseren en nieuwe oplossingen te vinden voor het beheren van woningen.
Een van de toepassingen van AI is het gebruik van drone-inspecties om de staat van de woningen in kaart te brengen. Door deze technologieën in te zetten, kan De Alliantie onderhoud veel voorspelbaarder en efficiënter plannen. De beelden van drones en de analyse via AI helpen om problemen zoals schade aan gevels en daken sneller te identificeren, zonder dat een fysieke inspectie nodig is.
Daarnaast gebruikt De Alliantie AI om te voorspellen of een woning direct doorverhuurd kan worden of dat er onderhoud moet plaatsvinden, zoals de vervanging van een keuken of badkamer. Dit algoritme helpt om leegstand te minimaliseren door onderhouds-werkzaamheden eerder te plannen, waardoor woningen sneller opnieuw beschikbaar zijn voor verhuur. Ook speelt AI een rol in het detecteren van schimmel en inbraakrisico’s in woningen via sensoren. Waar de oorspronkelijke inzet van sensoren gericht was op vocht- en schimmelproblemen, bleek AI ook in staat om geluiden te detecteren die wijzen op inbraakpogingen.
Op het gebied van data-analyse helpt AI De Alliantie om hun processen verder te optimaliseren. Data afkomstig van woningen, bewoners en onderhoud wordt continu geanalyseerd om betere inzichten te verkrijgen. Zo gebruikt De Alliantie klantdata om beter te voorspellen welke bewoners extra ondersteuning nodig hebben en waar renovaties het meest urgent zijn. De organisatie heeft AI en data-analyse hiermee gepositioneerd als kerninstrumenten in hun bedrijfsvoering.
Een belangrijk onderdeel van de digitale transformatie binnen De Alliantie is het opleiden van medewerkers om effectief met deze technologieën te werken. Hiervoor is het programma voor een ‘digitaal rijbewijs’ opgezet. Dit initiatief helpt medewerkers hun digitale vaardigheden te verbeteren en met meer vertrouwen om te gaan met nieuwe technologieën, zoals apps en digitale systemen die hun werk ondersteunen.
De Alliantie hanteert een flexibele en open aanpak als het gaat om innovatie. Ze experimenteren op kleine schaal met nieuwe technologieën en schalen succesvolle projecten op.
Innovatie werd aanvankelijk buiten de lijnorganisatie georganiseerd, wat opschaling moeilijk maakte. Inmiddels wordt geprobeerd om eigenaarschap binnen de lijnorganisatie te leggen. Het combineren van doorlopend onderhoud en nieuwbouw met vernieuwing is lastig. Innovaties moeten worden getest zonder de reguliere processen te verstoren. De overgang naar meer datagedreven werken vereist dat medewerkers hun vertrouwen in digitale processen vergroten.
De digitale transformatie van woningcorporaties bevindt zich nog in de beginfase, maar het is inmiddels wel duidelijk dat AI hierin een sleutelrol speelt. De kracht van AI ligt niet alleen in efficiëntie, maar vooral in de mogelijkheid om nieuwe wegen in te slaan. De Alliantie, als koploper, toont aan hoe AI kan worden ingezet om niet alleen meer en beter te doen, maar ook fundamenteel anders. Tegelijkertijd moeten ethiek en privacy centraal staan bij het gebruik van AI. Het verwerken van gevoelige persoonsgegevens vereist zorgvuldigheid en transparantie om vertrouwen op te bouwen bij bewoners en medewerkers.
Op 14 oktober vindt bij Bouwlab R&DO in Haarlem een speciale VTW-ledenbijeenkomst plaats, waar ik samen met Jan Theunissen zal spreken over ‘AI-toepassingen binnen woningcorporaties’. Dit belooft een inspirerende sessie te worden waarin we verder ingaan op de mogelijkheden van AI voor de sector.
