John Paul Kotter is een Amerikaans bedrijfskundige en emeritus hoogleraar organisatiekunde en veranderingsmanagement aan de Harvard-universiteit. Kotter’s bestseller Leading Change uit 1995 is een toonaangevend boek in de management-literatuur. Hij beschrijft hierin acht stappen die leiden tot een succesvolle implementatie van verandering binnen organisaties. Boeken van Kotter die mijn visie op organisatie-verandering mede hebben bepaald zijn naast Leading Change oa Accelerate (2014) en Our Iceberg is Melting (2017).

Alhoewel ik zelf niet geloof in een succesformule voor verandering, geven Kotter’s boeken mij vaak toch weer nieuwe inzichten die ik kan gebruiken in mijn eigen praktijk. Dit keer helaas geen nieuwe inzichten, zijn nieuwste boek schetst vooral een overzicht van zijn werk op het gebied van organisatieverandering. Wellicht is dit zijn laatste boek waarin hij alles nog één keer op een rij wilde zetten!?

Kotter begint in het eerste hoofdstuk met zijn stelling dat de externe omgeving (samenleving) sneller verandert dan de interne omgeving (organisatie). Een stelling die we ook wel kennen als de Wet van Martec. Ter onderbouwing van deze stelling verwijst Kotter oa naar het toenemend aantal patentaanvragen en de World Uncertainty Index (WUI). Voor meer cijfers over de steeds snellere verandering verwijst hij naar zijn eerdere boek Accelerate waar hij oa grafieken heeft opgenomen over het aantal patentaanvragen per jaar, de groei van opslagruimte harddisks en het aantal jaarlijks verhandelde aandelen.

In het tweede hoofdstuk gaat hij in op de wetenschap van verandering waarbij hij drie domeinen onderscheidt. Als eerste de studie van individuen (in het bijzonder onze menselijke natuur en de weerstand tegen of het vermogen tot verandering). Vervolgens de studie van organisaties en als laatste de studie van organisaties en de mensen in deze organisaties die de verandering proberen te leiden.

Kotter gebruikt al tientallen jaren de ongedefinieerde term ‘menselijke natuur’ om (menselijk) gedrag in organsaties uit te leggen. Kotter heeft het dan over human hardwiring en maakt onderscheid tussen het survive en thrive systeem. Afhankelijk van de omstandigheden gaan mensen in de overlevingsstand of gedijen juist en ontwikkelen zich verder.

In het derde hoofdstuk gaat Kotter nader in op de klassieke en de moderne benadering van organisaties oftewel de op management en leiderschap gebaseerde benadering van strategie (en organisatieverandering).

Vanaf het vierde hoofdstuk begint het voor mij interessant te worden als Kotter nader ingaat op de digitale revolutie en wat dat betekent voor organisatieverandering. Hij schetst daarbij het grote verschil in snelheid van veranderen tijdens het tijdperk van jagers en verzamelaars, het tijdperk van landbouw, het industriele tijdperk en dan nu het informatietijdperk. Kotter laat zien dat we door digitalisering dan wel meer data en inzicht hebben, maar dat het ook leidt tot meer kans op signalen die leiden tot het overgaan naar de eerder genoemde overlevingsstand.

Foto: John P Kotter (Bron: digitaltransformation.net)