Het Kerstgala van het Nationale Ballet dat op 27 december 2020 werd uitgezonden (en inmiddels niet meer is terug te kijken), trok maar liefst 20.000 betaalde kijkers voor een entree van 15 euro per kijker. Het gala zou in eerste instantie worden gelivestreamd, maar vanwege de nieuwe lockdown besloot Het Nationale Ballet de stukken toch vooraf op te nemen. Wat Het Nationale Ballet leuk bedacht heeft, zijn de korte interviews tussen de voorstelling door. Directeur Ted Brandsen geeft aan dat ze in korte termijn een online platform hebben opgezet, steeds beter zijn geworden in het in beeld brengen van ballet en opera waarmee het ook na corona een stroom zal blijven naast de gewone voorstelling (bron: Theaterkrant).

Maarten van Boven, algemeen en artistiek directeur bij het Muziekgebouw aan ‘t IJ in Amsterdam vermoedt dat livestreaming op langere termijn een waardevolle toevoeging zal blijken, al vergt dat wel een goede vorm. “Puur één op één een concert doorzetten, het is de vraag of je daarmee de aandacht vasthoudt. Daarom grijpen we deze periode vooral ook aan als een kans om te innoveren.” (Bron: Trouw)

Tussen april en juni 2020 had het Scapino Ballet Rotterdam wekelijkse gratis livestreams waar 500 tot 1000 mensen naar keken. Op dit moment wordt met 3 avonden The Great Bean gehoopt op 1500 online kijkers die 12,50 betalen. In november 2020 bereikte het Nederlands Dans Theater met drie livestreams bijna 6000 online kijkers uit 50 verschillende landen. Die stream kostte 15 euro. (Bron: Trouw)

Het Rabobank Amersfoortjazzfestival, dat van 20 tot en met 22 november 2020 geheel online heeft plaatsgevonden is één van de eerste festifals dat ik online bezocht. Het is niet duidelijk hoeveel online bezoekers het online festival hebben bezocht. Amersfoortjazz gaat gepaard met een conferentie waar spelers uit diverse landen digitaal discussiëren over hun problemen en mogelijke oplossingen, waaronder livestreaming. Veel jazzfestivals weten niet of ze er volgend jaar nog zijn. Amersfoortjazz zit in een luxepositie met een gegarandeerde financiering tot 2024. Die financiering is cruciaal. Ten eerste kan Amersfoortjazz zijn livestreams gratis aanbieden. Ten tweede kan het er flink in investeren. Amersfoortjazz heeft drie podia en een ‘DWDD-tafel’. Per podium zijn er vijf bemande camera’s en het budget voor het technische deel is ca. 90 duizend euro. Nu de mogelijkheden duidelijk worden, wil Amersfoortjazz nooit meer zonder online component aldus Alexander Beets, directeur van het Rabobank Amersfoortjazzfestival (Bron: Trouw).

Studio 2054 was een livestreamconcert van de Engelse zangeres Dua Lipa ter ondersteuning van haar tweede studioalbum, Future Nostalgia (2020). Het concert vond plaats in vier livestreams op 27 november 2020. Studio 2054 werd gefilmd in de Londense Printworks in een op maat gemaakte set. De productiekosten waren ruim $1,5 miljoen. Kosten voor een ticket was 12 euro en de show trok in totaal 5 miljoen kijkers, een record voor het aantal kijkers van een betaalde livestream (bron: NRC).

Toen corona een streep trok door de wereldtoer van tieneridool Billie Eilish, ontwikkelde ze een fenomenale virtuele liveshow met een team van XR-specialisten. De livestream werd gefilmd vanuit een gigantische ruimte waar videoschermen met geïntegreerde XR-technologie aan de muren hingen. Voor elk nummer is er een video gemaakt in 360 graden. De XR-technologie zorgde ervoor dat het leek alsof Billie bij elk nummer in een andere realiteit was en echt omgeven werd door geprogrammeerde objecten. Tijdens het ene nummer liep er bijvoorbeeld een gigantische spin over Billie heen, het volgende nummer bevond Billie zich in een jungle en tijdens een ander nummer was ze onderwater, omringd door haaien (bron: UV). De entree voor het online concert dat een klein uur duurde, bedroeg 30 doller (Bron: NRC).

In juni 2020 organiseerde de Koreaanse boyband BTS Bang Bang Con: The Live, een 100 minuten durende interactieve show waarbij de bandleden op twee podia en in nog eens vijf ruimtes optrad, en de fans zelfs konden switchen tussen zes verschillende camera-standpunten. Tickets kostten tussen de 24 en 32 dollar, dik 750.000 mensen kochten een kaartje. Het leverde BTS minstens 18 miljoen dollar op, rekende Korea JoongAng Daily uit (bron: 3voor12).

Ook in het theater nam het online streamen een vlucht. Het Noord Nederlands Toneel (NNT) in Groningen lanceerde het ‘NITE Hotel’: een virtuele omgeving waarin je rondom een stream of registratie van een voorstelling ander publiek en jonge makers kunt ‘ontmoeten’ (via chatboxen en livestreams). Voor Guy Weizman, artistiek leider van het NNT, is onlinetheater een blijvende ontwikkeling. “Wij gaan per definitie door met ons NITE Hotel, ook na corona. We trekken daar in 2021 een speciale curator voor aan, die verantwoordelijk wordt voor het programmeren, produceren en stimuleren van online content.” (bron: NRC).

Ook Internationaal Theater Amsterdam (ITA) presenteerde eind 2020 een digitaal theaterplatform ITA Live. Onder de noemer ITALive worden voorstellingen live in de Amsterdamse schouwburg gespeeld (zonder publiek) en direct de huiskamer in gestreamd. Bij ITA lagen de plannen voor een livestreamplatform al ruim vóór de corona-uitbraak op tafel, vertelt directeur Wouter van Ransbeek. Het plan was de voorstelling De stille kracht in 120 bioscopen tegelijk te livestreamen. Dat plan ligt door corona op de lange baan, maar het livestreamen voor thuisconsumptie is een goed alternatief. Je kan twee belangrijke drempels verlagen: de prijs (een livestreamticket is goedkoper dan een regulier theaterkaartje) en de drempel om naar het theater toe te gaan.

Volgens Van Ransbeek moet je die livestreams niet zien als een registratie van de theatervoorstelling, maar als ‘een filmische kijk op de theaterervaring’. Het live-aspect is daarbij cruciaal. “Je dwingt een groep mensen tot synchroniciteit: iedereen koopt een kaartje, committeert zich aan een bepaalde tijd en je behoudt de spanning van een live-event. Zo blijft een groot deel van het theaterritueel in stand. Natuurlijk verlies je iets, zoals het hele sociale aspect van een avondje uit, maar door het medium film win je weer andere dingen: je kan de voorstelling vanuit meerdere perspectieven in beeld brengen of acteurs met close-ups heel dichtbij halen.” (bron: NRC).

Het livestreamen van theater gebeurt al langer: het werd in 2006 voor het eerst op grote schaal gedaan door The Metropolitan Opera in New York. Met The Met: Live in HD werden livestreams van hoge kwaliteit uitgezonden in bioscopen wereldwijd. De laatste jaren is de trend overgewaaid naar Europa: onder andere The National Theatre in Londen en Comédie-Française in Parijs hebben inmiddels veel ervaring met het livestreamen van hun voorstellingen in filmhuizen en op internet (bron: NRC).

Misschien wel één van de mooiste festivals die ik de afgelopen tijd online heb bezocht is het Eurosonic Noorderslag in Groningen dat op een prachtige manier online is vastgelegd door 3FM en de VPRO. Veel van de videoregistraties zijn nog terug te kijken via esns.npo3fm.nl.

Tijdens de conferentie van Eurosonic Noorderslag waren ook de debatten, gevoerd via Zoom, online te volgen. Eén van de sessies had als titel ‘Streaming is here to stay, or isn’t it?’. Volgens de deskundigen bij het panel op EurosonicNoorderslag zijn de aanloopkosten van een streamingconcert hoog: door de technische voorzieningen om te streamen, door de bijzondere locatie die gehuurd wordt, de filmploeg en, eventueel, de extra animaties of special effects. Daarom kosten kaarten voor de grootschaliger streamingconcerten zo’n 15 of 20 euro. Het gevolg van die prijzen, zei Lieke Timmermans, marketingmanager van TivoliVredenburg, is dat dat soort streamingproducties voor beginnende artiesten of voor Nederlandse artiesten (met een kleiner bereik), moeilijk te realiseren zijn (Bron: NRC).

Op Twitter verzamel ik via #concertgemist volledige online concerten die nog zijn terug te kijken. Mocht je suggesties hebben, laat dan hier een reactie achter of plaats een bericht op Twitter met de hashtag concertgemist. Wellicht dat ik binnenkort eindelijk eens iets ga doen met de domeinnaam concertgemist.nl!