Blog:

Value Based Healthcare: zegen of vloek voor de zorg?

door Marco Derksen op 23 september 2018

In 2006 lanceerde Michael Porter het boek Redefining Health Care en gaf daarmee het startsein voor de transitie naar Value Based Healthcare. Inmiddels is Value Based Healthcare of VBHC een hot topic binnen de zorg. Maar wat is Value Based Healthcare eigenlijk en is het nu een zegen of een vloek voor de zorg?

Afgelopen week reageerde ik op een tweet van Wim van Harten, voorzitter van de raad van bestuur van ziekenhuis Rijnstate in Arnhem. Van Harten is enthousiast over het gebruik van een patiëntendashboard ten behoeve van prostaatkankerbehandeling als voorloper van een waardegedreven project en als onderdeel in de meerjarenovereenkomst met zorgverzekeraar Menzis.

Mijn vraag in deze is of we met waardegedreven zorg niet teveel gericht zijn op data en te weinig op de mens?

In het kort is Value Based Healthcare gericht op het maximaliseren van de waarde van zorg voor de patiënt en het reduceren van de zorgkosten. Oftewel, het leveren van de beste zorg tegen zo laag mogelijke kosten. Porter beschrijft deze transformatie van de zorg naar VBHC aan de hand van zes stappen die onderling verband houden met elkaar:

De stappen in Value Based Healthcare zijn (1) organiseer de zorg rondom helder gedefinieerde patiëntgroepen, (2) meet de uitkomsten en de kosten voor iedere patiënt, (3) organiseer ketenfinanciering, (4) organiseer ketenzorg (over de schotten heen), (5) expandeer de best practices en (6) ondersteun deze stappen met technologie. Op zich is hier natuurlijk niets mis mee, maar het is de vraag of de zorg van een patiënt wel in een algoritme is te vatten en we daarmee niet dezelfde fout maken die veel techbedrijven de afgelopen jaren hebben gemaakt?

Neem als voorbeeld Facebook, het social media platform dat zijn algoritmen heeft geoptimaliseerd om de gebruiker zoveel mogelijk te binden aan het platform. Op korte termijn leek het gunstig voor zowel de gebruiker als Facebook, op de lange termijn blijkt het gebruik verslavend te zijn voor de gebruiker en leiden de algoritmen tot zgn. filterbubbels en echokamers waardoor de samenleving niet dichter bij elkaar komt maar juist verder polariseert. Een ander voorbeeld is Booking.com, een handige website voor het boeken van een hotelkamer. De algoritmen die Booking.com gebruikt zijn vooral gebaseerd om de gebruiker zo snel mogelijk te laten boeken. Zo ziet de gebruiker vaak dat hij de laatste of voorlaatste hotelkamer heeft die nog beschikbaar is of gaat de prijs van de hotelkamer stapsgewijs omhoog naarmate je langer wacht met boeken. Op de korte termijn levert dat Booking.com een hogere conversie op (meer boekingen), maar op de lange termijn zou het wel eens kunnen leiden tot een imagoprobleem omdat de gebruiker zich bedondert voelt.

Twee willekeurige voorbeelden van techbedrijven die al jaren ‘waardegedreven’ werken door gebruik van data en algoritmen. Twee voorbeelden die lange tijd ook zijn gebruikt als best practices in de commerciële wereld. Maar ook twee voorbeelden waarbij achteraf kanttekeningen kunnen worden geplaatst bij de vraag of ze wel de beste criteria hebben gekozen om de algoritmen te optimaliseren.

Terug naar Value Based Healthcare waar eigenlijk niemand iets op tegen kan hebben. De beste zorg tegen de beste prijs. De vraag is alleen, hebben we nu wel de juiste criteria op basis waarvan de zorg wordt geoptimaliseerd en gaan we daarbij niet voorbij aan de aandacht voor de individuele patiënt die niet past in het algoritme? Welke bevoegdheid heeft de zorgprofessional straks nog om zelf beslissingen te nemen en af te wijken van het antwoord van het algoritme? Heeft de zorg inmiddels voldoende geleerd van de techbedrijven om niet in dezelfde valkuil te stappen?

5 reacties

Zie ook de vraag van Lucien Engelen in hoeverre de patient is included in VBHC:
https://www.linkedin.com/pulse/value-based-health-care-patientsincluded-lucien-engelen/

Lucien verwijst oa naar een onderzoek van Cynthia Hofman. Uit haar onderzoek blijkt dat ouderen vaak andere prioriteiten hebben dan dat hun artsen denken. Ouderen vinden zelfstandig functioneren het allerbelangrijkste, terwijl zorgverleners zich vaak richten op pijnbestrijding. Wat is nu het criterium waarop VBHC moet worden geoptimaliseerd?

Beantwoord

Meten is weten. Maar meten verandert ook ons gedrag. Enkele weken geleden ging Ben Tiggelaar in zijn NRC-column in op het fenomeen Campbell’s Law. De wet van Campbell zegt: des te vaker je een cijfermatige maatstaf gebruikt om beslissingen te nemen omtrent een sociaal fenomeen, des te groter de kans op verstoring en ondermijning van juist dat fenomeen. Wat zou dat kunnen betekenen voor VBHC?

Beantwoord

Beantwoord

Profielfoto
Maurice Knecht op schreef:

Zomaar wat vragen. Is kwaliteit van een hogere orde dan kwantiteit? Kan kwaliteit niet worden geduid met kwantitatieve analyses? Kunnen er geen uitspraken worden gedaan over de kwaliteit van data? En als het ‘oosterse’ denken over gezondheid en zorg superieur is aan het ‘westerse’ denken erover, waarom is dat dan niet terug te zien in de staat van de gezondheidszorg in die oosterse landen? En waarom is dat ‘oosterse’ denken dan niet vergaand geïnternaliseerd in gezondheidszorgsystemen in de wereld?
Ik ben benieuwd naar een reactie.

Beantwoord

Ik deel jouw zorg Marco. ‘Waarde’, ‘beste’ zijn gedevalueerde begrippen geworden. Waar deze ooit een kwaliteits aanduiding waren, zijn ze afgezakt tot kwantitatieve begrippen. En dat heeft alles te maken met de data driven society. Hoe meer data, hoe meer er gemeten kan worden. En dat is kwantiteit maar zegt niets over kwaliteit. Dat geldt voor de zorg maar ook voor heel veel andere zaken.
Een patiënt is gebaat bij kwalitatieve zorg, niet bij kwantitatieve. Dat verschil zie je bijvoorbeeld tussen de Oosterse en Westerse houding ten aanzien van zorg (en genezing). Waar de Oosterse wijze de mens en de kwaliteit van het leven voorop stelt en de zorgverlener dus allereerst de mens, het indivdu in al zijn oneindig aantal varianten, moet leren kennen, is de Westerse wijze gebaseerd op modellen waar je als individu in een van te voren opgesteld kader (kwantatief) moet passen en de zorg of genezingswijze bepaald wordt door het kader waarin je geplaatst bent. En ergo, waardoor bepaald wordt tegen welke kosten dat mag. Want dat is uiteindelijk de basis van het westerse denken: cost-driven.
Daarnaast moeten we in de Westerse wereld die modellen wel gebruiken omdat ons begripsvermogen te klein is om zonder die modellen inzicht in alle relevante aspecten te verkrijgen. De Oosterse wijze kan dat wel, maar heeft ook pakweg 2000 jaar langer de tijd gehad om zover te komen.

Beantwoord

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Laatste blogs

Bekijk alle blogs (965)
Contact