Vandaag bracht ik een bezoek aan de Kunsthal in Rotterdam waar ik oa de expositie Making Africa heb gezien. Een verrassende expositie met werk afkomstig uit diverse creatieve vakgebieden: van architectuur tot mode, film en fotografie.

De wereld zoals wij die kennen is in politiek, economisch, sociaal, cultureel en technologisch opzicht aan het veranderen. Iedereen die wil begrijpen hoe design deze transformatie ondersteunt en versnelt, doet er volgens de curator van de expositie goed aan zijn blik naar Afrika te richten waar deze veranderingen in het bijzonder plaatsvinden. Zo zijn er in 2012 in heel Afrika ongeveer 650 miljoen mobiele telefoons geregistreerd. Meer dan in de VS of Europa. In de voorhoede van deze verschuiving bevindt zich een nieuwe generatie denkers en doeners die met hun multidisciplinaire werk vernieuwende oplossingen aandragen voor Afrika en de rest van de wereld en tegelijkertijd het traditionele idee over design op zijn kop zetten. Eén van de werken die is te zien gaat over mobiel betalen in Afrika, een ontwikkeling die me enorm fascineert.

‘Met je mobiel betalen voor een taxiritje is in Nairobi makkelijker dan in New York’ kondigt The Economist in 2013 aan. Dat is voornamelijk te danken aan het revolutionaire mobiele geldoverschrijvingssysteem M-Pesa. Het systeem is in 2007 door Safaricom op de markt gebracht en stelt gebruikers in staat om gemakkelijk geld te sturen naar bedrijven of naar elkaar middels een sms-je vanaf een eenvoudige mobiele telefoon. De dienst heeft nu 19 miljoen gebruikers, en dat is ruim meer dan de helft van de volwassen bevolking van Kenia.

Met deze techniek is een spectaculaire sociale verandering tot stand gebracht. Sinds 2007 is het percentage volwassenen in het land dat toegang heeft tot financiële diensten gestegen van 41 tot 67 procent. M-Pesa is het geesteskind van Susie Lonie en Nick Hughes, die destijds een microfinancieringssysteem voor ogen hadden voor het terugbetalen van leningen. Maar het idee gaat na de testfase een eigen leven leiden en is nu één van de succesvolste manieren ter wereld om mobiel geld over te maken. Nu het een succes is, heeft Safaricom M-Shwari opgestart, een mobiele spaar- en leningendienst. Verder is het een partnerschap aangegaan met M-Kopa, dat prepaid zonne-energie levert aan mensen die geen stroomaansluiting hebben. M-Pesa opereert nu ook in Tanzania, Zuid-Afrika, Afghanistan, India en Roemenie.

Interessant in dit verband is de recente podcast ‘Wat als iedereen toegang heeft tot internet‘ van BNR’s De Nieuwe Wereld. In deze podcast staat Mark Beekhuis oa stil bij de vaak te optimistische cijfers over het gebruik van mobiel (betalen) in Afrika. Zeker de moeite waard om even terug te luisteren!