Naast ‘meer banen’ en ‘minder banen’ is er nog een derde optie: banen met minder uren.
We werken in 40-urige werkweken omdat dat ooit bedacht is door Henry Ford om zijn fabrieken handig te laten werken. Dat we nu nog steeds van die 40 uur uitgaan is absurd en onnodig. Maar blijkbaar zit het zo ingebakken in onze kijk op werk dat we vergeten daar een fris en kritisch naar te kijken.
Dat geldt voor de discussie over robots. Maar bijvoorbeeld ook over de pensioenleeftijd (van 65 naar 67), vergrijzing of het oplossen van werkeloosheidsproblemen. Als we allemaal 5% minder gaan werken, zijn er dus 5% meer banen voor andere mensen. Aangezien de meesten van ons prima 5% kunnen missen, is dat een eenvoudige oplossing voor de werkeloosheid.
Natuurlijk zit je dan met een kleine inefficiency in de hoeveelheid computers, werkplekken en kantoren die je nodig hebt. Maar er staan er genoeg leeg, dus daar kunnen we vast iets op bedenken.
En als we robots inzetten om ons werk te verlichten kunnen we misschien wel naar een werkweek van 20 uur. De truc voor overheden is om zoiets niet vast te prikken in een getal dat vaststaat voor hele generaties. Gezien het feit dat de bevolkingssamenstelling altijd wijzigt, is het belachelijk om de pensioenleeftijd decennialang op 65 te zetten. Net als dat het nu belachelijk is dat hij op 67 staat. Beide getallen zouden flexibel moeten zijn en bijvoorbeeld elke 5 jaar aangepast moeten worden aan de nieuwste cijfers over de bevolkingssamenstelling. Door vooraf af te spreken dat die leeftijd altijd zal schuiven, voorkom je ook het geklaag van de mensen die nu een jaartje langer door moeten.
En precies het zelfde zouden we kunnen doen met de 40-urige werkweek. Elke paar jaar kan een berekening gemaakt worden van de bijdrage die robots leveren aan ons werk. En telkens als hun aandeel groeit, kan de standaard werkweek omlaag. We hebben al welvaart genoeg, dus waarom zouden we robots inzetten om meer welvaart te maken, als we ze ook in kunnen zetten om meer vrije tijd te krijgen zodat we de welvaart kunnen benutten?

Daarbij is alleen een cruciale vraag belangrijk: van wie zijn die robots. Als iedereen straks toegang heeft tot dit soort innovatie, kan iedereen er van profiteren en kunnen we een maatschappij bouwen waarin we allemaal minder hoeven te werken en toch even welvarend zijn.
Maar als de robots in de praktijk straks van een handjevol managers en directeuren van een paar grote bedrijven zijn, zal dat niet gebeuren. Dan gaan zij gewoon enorm veel geld verdienen en zal de rest van de maatschappij vooral kampen met hoge werkeloosheid.